Twan Huys - Wandellust

Het motto dat Twan Huys, journalist en schrijver, aan Wandellust meegegeven heeft, luidt: "Wandelen is het beste medicijn - Hippocrates". Dat deze uitspraak vaak klopt, ondervinden steeds meer mensen. Het wandelen is aan een opwaardering bezig. En daarmee de belangstelling voor boeken over het onderwerp. Is dit dan het zoveelste "wandelboek"? Dat zou ik niet willen beweren, want heeft toch weer een andere invalshoek.

De voorgeschiedenis

Twan Huys ging door een moeilijke periode in zijn leven en om daar mee om te kunnen gaan, greep hij terug op iets wat hij van jongs af aan kende: landschapswandelingen maken. In de inleiding vertelt hij dat hij tijdens zijn werkzame leven als correspondent en journalist op allerlei plekken in de wereld gewandeld heeft. En in de loop van het boek komen voorbeelden voorbij van korte of langere wandelvakanties met de hele familie, vroeger en nu nog steeds, vaak in Nederland. Wat is heerlijker dan een huisje huren in de vrije natuur en van daar er met z'n allen op uit trekken. Praten met elkaar gaat vaak vanzelf al wandelend.

Hij realiseert zich dat hij het landschap van zijn jeugd goed kent, maar de natuurgebieden in de rest van Nederland een stuk minder. Hij geeft zichzelf een jaar de ruimte in alle rust al wandelend Nederland te herontdekken en besluit dat te combineren met interviews. Niet alleen omdat hij nu eenmaal journalist is, maar ook omdat het heerlijk is om op pad te gaan met gelijkgestemden.

De gasten

"Te voet het bos in, de hei op, door de polder en op het strand zie ik Nederland eigenlijk nu pas voor het eerst. En het blijkt spectaculair mooi. Dit jaar wandel ik met mijn gezin, mijn ouders, vrienden, boswachters en andere mensen die me dierbaar zijn. Zielsverwanten met liefde voor de natuur en fervente wandelaars. Over hun levens en de mooiste Nederlandse wandelgebieden gaat dit boek."

Naast de familieleden en boswachters, komen onder anderen voorbij: Prinses Irene, Herman Finkers, Geert Mak en Jane Goodall. Er is aandacht voor Jan Wolkers en zijn verblijf op Rottumerplaat. Omdat de gesprekken geen diepte-interviews zijn, gaan ze veel meer over de beleving van het landschap en de invloed van de omgeving daarvan. En de drijfveren die mensen kunnen hebben om het geluk en de zingeving die ze daarin vinden, aan anderen door te geven.

De routes

Twan Huys wandelt in 18 natuurgebieden, verspreid over heel Nederland. Het zijn zeker mooie gebieden, naar zijn zeggen de mooiste, maar er zijn er natuurlijk nog veel meer. Toch is het een goed begin om via dit boek lezers uit te nodigen daar eens een kijkje te nemen: je wordt vanzelf nieuwsgierig naar de rest.

In elk geval krijgt de lezer veel informatie over het gebied: de geschiedenis, de bijzondere kenmerken, informatie van de boswachter en een suggestie voor het nalopen van een wandelroute. Dat is soms de verwijzing naar een bestaande wandelroute of anders een korte beschrijving van de afgelegde route. Het startpunt wordt aangegeven, de lengte van de tocht en de pleisterplaatsen onderweg.

Een compleet boek

Voor wie is dit boek? Het is geen wandelgids, het is geen boek met diepte-interviews, het is geen natuurboek en zeker geen zelfhulpboek. Het is van alles wat, op de juiste manier gecombineerd en gedoceerd en daardoor heel prettig om te lezen. Voor elke fervente wandelaar en natuurliefhebber vol herkenbare gevoelens en ervaringen. En voor de beginners een aanmoediging. 

Een persoonlijke noot

Zelf beleefde ik het meeste plezier aan het lezen van het hoofdstuk over Tiengemeten. Vijftien jaar wonen we nu in Zeeuws-Vlaanderen en we hebben het hele proces van de opoffering van de Hedwigepolder meegemaakt. Het was een déjà-vu. Daarvoor woonden we 30 jaar op Voorne-Putten. We kenden het eiland Tiengemeten dus nog in de oorspronkelijke staat, met de grote boerderijen en de kinderen die in auto's zonder kentekenplaat mochten rondrijden, zonder rijbewijs. Wat was mijn puberzoon daar jaloers op! Dat ze in strenge winters met een helikopter van het eiland gehaald werden om naar school gebracht te worden, was helemaal spectaculair. Maar het eiland zelf was als boerenland met kreken en een stukje slikken en gorzen wat mij betreft ook mooi. Net zo mooi als ik de Hedwigepolder vond. We hebben alle veranderingen op Tiengemeten zien gebeuren en zeker in het begin waren we er niet enthousiast over. Toen het ergens op begon te lijken, waren wij al verhuisd. 

Als ik het enthousiaste verhaal van Twan Huys over het gebied van nu lees, weet ik dat we weer eens terug moeten. Ik hoop nog mee te maken, dat ik op den duur net zo enthousiast kan worden over de ontpolderde Hedwigepolder.

Twan Huys - Wandellust. Amsterdam, Prometheus, 2020. Pb, 231 pg., ills., krtn.

© Jannie Trouwborst, oktober 2020. 

Lees ook wat Stien in haar blog erover schreef: KLIK HIER.

Pauline Broekema - Tekenares van Montparnasse

Het begin van de geromantiseerde biografie van Edith Auerbach is spannend en veelbelovend. Een Nederlandse kunsthandelaar struint in de jaren negentig van de vorige eeuw in Parijs over de grootste vlooienmarkt van Europa. Op zoek naar iets bijzonders dat andere handelaren over het hoofd gezien hebben. Hij lijkt geen geluk te hebben totdat een bijzonder schilderij zijn aandacht trekt. Het is gemaakt door Edith Auerbach. Hij heeft nog nooit van haar gehoord. De markthandelaar vertelt hem dat hij nog veel meer van haar heeft en toont hem een map vol tekeningen en handgeschreven documenten. Op de tekeningen staan de portretten van vele bekende kunstenaars uit het begin van de 19de eeuw, maar ook van onbekende personen. Allen in enkele potloodstrepen treffend gekarakteriseerd. Daartussen ook enkele zelfportretten. Maar verder heel weinig waaruit iets over haar leven opgemaakt kan worden. Behalve dat ze in 1899 in Keulen geboren werd. 

Tekenares van Montparnasse - de geromantiseerde biografie

Pauline Broekema heeft zich enorm ingezet om zoveel mogelijk over deze "eigenzinnige kunstenares" te weten te komen. Daarbij doet ze allerlei bijzondere ontdekkingen. In de door mannen gedomineerde kunstenaarswereld van Parijs was Edith een vreemde eend in de bijt. In de bekende Parijse kunstenaarscafé's op Montparnasse zit ze onopvallend te tekenen, schildert het leven op boulevards en in parken en neemt deel aan een tentoonstelling van vrouwelijke kunstenaars. De Tweede Wereldoorlog maakt een onverwacht einde aan haar succes. Als Duitse in Frankrijk wordt ze in 1940 gevangen gezet in concentratiekamp Gurs. Ze weet te ontsnappen en duikt (als Duitse èn Jodin) onder. Na de bevrijding keer ze geknakt terug naar Parijs. Ze schildert wat haar en anderen door de bezetter is aangedaan. Eind jaren veertig stopt ze ook daarmee. Tot in de jaren zestig schrijft ze nog artikelen over kunst. Daarna wordt het stil. De wereld verandert, veel mensen van vroeger keren niet meer terug. In de cafés op Montparnasse komen vooral toeristen. Het lukt Pauline Broekema met veel moeite haar sterfdatum te achterhalen: 27 mei 1994. Tot zover de feiten.

Op zich is er niets mis mee dat Pauline Broekema geprobeerd heeft het verhaal van Edith Auerbach te vertellen in een geromantiseerde biografie. Er zijn enkele personen toegevoegd en er worden gefantaseerde gesprekken gevoerd om bepaalde gebeurtenissen een plek te geven. Toch is het lezen soms minder plezierig door de niet noodzakelijke zijpaden die met enige regelmaat ingeslagen worden en de uitgebreide opsomming van bekende, maar ook onbekende kunstenaarsnamen. 

Wat ik ook mis, zijn enkele voorbeelden van Edith Auerbach's tekeningen. Na het eerste hoofdstuk is de nieuwsgierigheid naar haar werk beslist gewekt, maar met die op de omslag van het boek moeten we het doen. Gelukkig staat er op YouTube een filmpje van Museum Belvedère Contre l'oubli waarin een groot aantal tekeningen en schilderen voorbij komt.

Contre l'oubli - de catalogus

In het Nawoord van het boekje staat, dat Kunsthandelaar Guus Maris in Parijs de hele collectie kocht op de vlooienmarkt en dat kunstverzamelaar Michiel Levit die overnam. Van 4 juli tot en met 20 september 2020 werden deze tekeningen en schilderijen tentoongesteld in Museum Belvedère in Heerenveen. Bij de tentoonstelling verscheen de catalogus Edith Auerbach - Contre l'oubli - Tegen het vergeten, met een keuze uit haar tekeningen en schilderijen, een essay waarin Han Steenbruggen haar werk analyseert en een biografische schets van Pauline Broekema. De catalogus is nog te koop in de museumwinkel.

Pauline Broekema - Tekenares van Montparnasse: het eigenzinnige kunstenaarsleven van Edith Auerbach. Amsterdam, De Arbeiderspers, 2020. Pb. 191 pg., met lit, opg. ISBN:978-90-295-4163-3

© Jannie Trouwborst, oktober 2020.