zaterdag 22 december 2018

Judith Visser - Zondagskind

Het is niet mijn gewoonte om bestsellers te lezen, maar de verhalen die ik hierover hoorde waren zo positief en spraken me zo aan, dat ik niet anders kon dan deze keer een uitzondering maken. En daar heb ik absoluut geen spijt van. Het is een geweldig boek dat ik iedereen kan aanraden. Met name mensen die veel met kinderen te maken hebben, zoals leerkrachten.

Ik ga er hier geen uitgebreid verhaal over schrijven. Onderaan deze blogpost vind je een verwijzing naar een goede en uitgebreide recensie. En elders op internet staan er nog veel meer.

Van binnenuit

Er is al veel geschreven òver kinderen met autisme. Al is dat een heel breed begrip. Het gaat daarbij om kinderen met totaal verschillende beperkingen en/of klachten, maar soms ook met onverwacht grote kwaliteiten. Niet elk kind zal dus over het intellect en de mogelijkheden beschikken om het groeiproces van een autistisch kind van binnenuit te beschrijven, zoals Judith Visser dat kan.

Haar autobiografische verhaal drukt ons met de neus op de feiten. En wie dat tot zich door laat dringen, kan alleen maar diep geraakt worden: door het verdriet, de angst en het gevoel van onveiligheid van een opgroeiend kind. Je kunt er alleen maar bewondering voor hebben hoe zij zich daar doorheen geslagen heeft en nu een voor haarzelf bevredigend en redelijk overzichtelijk leven leidt.

Tegenwoordig wordt autisme eerder herkend, maar nog altijd meer bij jongens dan bij meisjes, die over het algemeen proberen zich zo goed mogelijk aan te passen. Het is te hopen, dat de leerkrachten in de overvolle klassen van nu er ook meer oog voor krijgen en ook de tijd om er aandacht aan te besteden. Dit boek lezen kan daar bij helpen.

Overprikkeld

Niet ieder overprikkeld kind is autistisch, maar wel zijn er meer kinderen die niet goed om kunnen gaan met alle prikkels die ze op een dag moeten verwerken. Daaraan is blijkbaar in onze huidige maatschappij niet meer te ontkomen. Ik denk dat ze heel goed zelf aan kunnen geven wanneer ze liever even met rust gelaten willen worden of liever met een koptelefoon op werken op school. Dat moet ze gegund worden en daar moet aandacht voor zijn. Sommigen worden stil en teruggetrokken en presteren onder hun mogelijkheden door overprikkeling. Anderen draaien door en worden extreem druk. Mindfulness op school is nog niet zo'n gekke gedachte.

De ondertitel van het boek zegt al genoeg: Alsof opgroeien nog niet lastig genoeg is.

Judith Visser - Zondagskind. Harper Collins, 2018. Pb., 480 pg., isbn:9789402701173.

© Jannie Trouwborst, december 2018.

Lees ook de recensie van De Leesclub van Alles.

donderdag 13 december 2018

Vonne van der Meer - De vrouw met de sleutel

Een paar jaar geleden kreeg ik De vrouw met de sleutel cadeau. Hoewel ik eerder werk van Vonne van der Meer met plezier gelezen had, zette ik het in de boekenkast, naast haar andere boeken en vergat het. "December is een mooie maand om vergeten boeken een kans te geven", opperde boekblogster SUE. Dat leek mij ook wel wat en zo kwam ik De vrouw met de sleutel weer tegen. Het bleek best een aardig boek te zijn.

Waar gaat het over?

Nettie van Wijk is 59 jaar, als haar man plotseling overlijdt en haar berooid achter laat. Er moet brood op de plank komen en ze besluit een uitzonderlijke advertentie te plaatsen:

Vrouw, 59, moederlijk voorkomen, brede heupen, prettige stem, komt u voor het slapen instoppen en voorlezen. Discr. verzek. 

Het duurt even, maar dan krijgt ze genoeg reacties om uit te kiezen en kan ze sollicitatiegesprekken starten om een klantenkring op te bouwen. Van wat ze meemaakt doet ze verslag in haar dagboek. Daar komen ook de vertelde verhalen in te staan. Het dagboek omvat een heel jaar, waarin ze voor velen meer dan een voorleester blijkt te zijn en met haar verhalen hun leven een andere wending weet te geven. Nettie blijkt niet alleen de sleutels van vele voordeuren te hebben, maar ook die van de harten van haar klanten en die voor de oplossing van hun problemen.

Bekende structuur

Ik heb destijds genoten van Eilandgasten, mede door de uitgekiende structuur. Het viel me daardoor ook meteen op dat De vrouw met de sleutel eigenlijk dezelfde opbouw heeft. Voor wie het nog niet las: Eilandgasten gaat over het vakantiehuisje Duinroos. We volgen de verschillende gasten die er na elkaar een weekje verblijven. De werkster houdt het huisje schoon en houdt de boel een beetje in de gaten. In het huisje ligt een gastenboek, waarin de gasten iets schrijven en lezen wat de anderen erin schreven. Voor iedereen blijkt het verblijf in de Duinroos uiteindelijk een belangrijke wending in hun bestaan te zijn.

We kunnen in beide gevallen spreken van een raamvertelling: binnen het overkoepelende verhaal worden andere verhalen verteld. Het enige verschil is dat de centrale figuur in Eilandgasten (de werkster) niet alle verhalen zelf vertelt. Die worden grotendeels vanuit het perspectief van de gasten verteld. In De vrouw met de sleutel blijft Nettie degene door wiens ogen we de anderen en hun verhalen beleven. Het dagboek en het gastenboek spelen een vergelijkbare rol. Maar anders dan in Eilandgasten weten de klanten van Nettie niets van elkaar.

Ook anders is dat de werkster in Eilandgasten slechts indirect een rol speelt bij de catharsis van de romanfiguren en Nettie daar een heel directe rol in heeft. Mooi is ook het spiegeleffect hierbij: een verhaal voorlezen aan de 20 jaar jongere Mike over een oudere man die probeert indruk te maken op een 20 jaar jongere vrouw. En de gevoelens die dat bij haarzelf oproept. Of de manier waarop ze het jonge meisje Renée, dat met veel fantasie verhalen schrijft, begeleidt in het beter maken van haar teksten.

Wat dat laatste betreft had ik af en toe het gevoel dat we spelenderwijs ook een lesje korte verhalen schrijven kregen te lezen. Ook bij de discussies met klanten over de afloop van verhalen en over hoe verschillend lezers een verhaal beleven. En dat ruim voor de verschijning van Hoe lees ik korte verhalen van Lidewijde Paris!

Tenslotte

Er zit veel symboliek in Eilandgasten (KLIK HIER). Ook ten aanzien van religie. Wie dat doortrekt naar dit verhaal kan in De vrouw met de sleutel Nettie herkennen als Maria die mensen met problemen bemoedert, bijstaat en helpt. Wellicht zit er nog meer verborgen in de teksten. Maar zo expliciet als in het laatste hoofdstuk met Renée wordt de religieuze basis van Eilandgasten nergens. De symboliek van de sleutel kwam hier boven al ter sprake.

Het was een mooi boek om te lezen, al vond ik Eilandgasten indrukwekkender. Als je je de inhoud van dat boek na 12 jaar nog kunt herinneren, dan heeft het echt indruk gemaakt.

Vonne van der Meer - De vrouw met de sleutel. Amsterdam, Contact, 2011. Pb., 219 pg., isbn:978-90-254-3629-2.

Lees ook wat SUE ervan vond.

©Jannie Trouwborst, december 2018.

woensdag 5 december 2018

Karin Sitalsing - Boeroes, een familiegeschiedenis van witte Surinamers

Dat Suriname een smeltkroes is van mensen met totaal verschillende achtergronden is bekend, maar terwijl ik dacht dat ik al die bevolkingsgroepen wel van naam kende, kwam er tijdens de Maand van de Surinaamse literatuur toch een nieuwe groep in beeld: de Boeroes. Aan de hand van haar familiegeschiedenis schreef Karin Sitalsing er een non-fictieboek over.

Boeroes 

Boeroes zijn witte Surinamers. Ze vormen een minderheid in het huidige Suriname en hebben zich intussen deels vermengd met de rest van de bevolking. Ze stammen af van een groep van 50 arme Nederlandse gezinnen die in 1845 vertrokken naar Suriname, waar hun een stuk vruchtbare grond, goede woningen en vee beloofd was. Maar toen ze na een lange, slopende zeereis aan kwamen op de verlaten plantage Voorzorg aan de rivier de Saramacca was er niets, behalve moeras, muggen en verzengende hitte. Binnen een half jaar was de helft van de immigranten overleden. De overlevenden trokken naar Paramaribo.
In de loop der generaties zijn de Nederlanders van toen Surinamers geworden. Een deel van hen is terug gekeerd naar Nederland, waaronder de moeder van Karin Sitalsing. De heimwee van de eerste generaties Nederlanders naar het vaderland is verdwenen, maar hun afstammelingen die, mede door de chaos rond en na de Onafhankelijkheid, naar Nederland terugkeerden, hebben nu heimwee naar hun thuisland Suriname. Ook al herkennen ze Suriname nauwelijks meer als het land van hun jeugd als ze er af en toe op bezoek gaan.

Karins reisverslag

Mij verbaasde het wel eens als ik in een reportage van Nina Jurna vanuit Suriname een duidelijk witte man met een onvervalst Surinaamse tongval zijn mening hoorde geven. Ik ging er dan eigenlijk vanuit dat het een Nederlander was die al lange tijd in Suriname woonde. Nog vreemder was het hier in Nederland om door de telefoon met een Surinaamse vrouw in gesprek te zijn en haar daarna als witte vrouw te ontmoeten. Karins moeder vertelt er de nodige anekdotes over.

Door de verhalen van haar moeder en andere familieleden werd Karin Sitalsing nieuwsgierig naar haar familiegeschiedenis. Ze ging op zoek in de archieven, las brieven en andere documenten en sprak met zoveel mogelijk familieleden, hier en in Suriname.

Ze doet verslag van haar zoektocht, die voor het grootste deel plaats vindt in Suriname. De eerste acht hoofdstukken hebben steeds één van de voorouders, in chronologische volgorde, als leidraad. Daarin lezen we behalve de feiten die ze vond, ook de verhalen van anderen over deze persoon en haar eigen belevenissen en gedachten om er dichterbij te komen. Soms is die afwisseling een beetje verwarrend, omdat heden en verleden erg door elkaar lopen. Ook de vele namen die voorkomen in al die verhalen zijn soms moeilijk te plaatsen in het geheel. Gelukkig heeft ze achterin een stamreeks opgenomen, waarin je af en toe kunt kijken over wie het precies gaat. Daar bevindt zich ook een woordenlijst met Surinaamse woorden ter verduidelijking. Al worden er niet zo extreem veel van die woorden gebruikt dat het verhaal niet te volgen zou zijn.

Meer dan een familiegeschiedenis

Voor Karin Sitalsing was het in de eerste plaats een verslag van haar zoektocht naar haar familiegeschiedenis. Voor de geïnteresseerde lezer is het echter vooral een interessant overzicht van de geschiedenis van deze onbekende groep kolonisten. 

Dat er in de 19de eeuw aan meer arme gezinnen overzee een beter bestaan beloofd werd, is ook al door andere schrijvers en documentairemakers naar voren gebracht. Ik denk daarbij o.a. aan een vergelijkbaar verhaal beschreven door Carolijn Visser in Argentijnse avonden (KLIK HIER). Daarin komt de oorsprong van de Hollandse kolonie in Argentinië ter sprake  en aan de Documentaire Braziliaanse Koorts (KLIK HIER) over arme Zeeuwse landarbeiders, die droomden van eigen grondbezit in het onbekende en verre Brazilië. Veelal ongeletterde landarbeiders werden in cafés geronseld en gingen met vrouw en kinderen via de haven van Antwerpen naar Brazilië. Daar wachtte een bikkelhard bestaan: grondbezit bleek een leugen en de beloofde comfortabele woning was niets meer dan een paar boomstammen met een dak van palmbladeren. Geld om terug te keren naar Zeeland hadden deze mensen uiteraard niet.

In deze landen had men minder mogelijkheden om er nog wat van te maken, zoals dat de Boeroes in Suriname uiteindelijk wel lukte. Waarschijnlijk doordat ze in feite in een Nederlandse kolonie terecht gekomen waren en niet, zoals bv. de armen van Carolijn Visser, achtergelaten werden in een onherbergzame omgeving in Argentinië.

Tussen twee culturen

De Boeroes voelden zich echte Surinamers, al hielden ze hun tradities in ere. De verhoudingen tussen de verschillende bevolkingsgroepen waren goed, vertelt men aan Karin. Dat veranderde na de Onafhankelijkheid. Politiek werd bedreven op grond van etniciteit en daarmee ontstond een ander soort samenleving, waarin de grootste etnische groep het voor het zeggen had. Wie naar Nederland terugkeerde, voelde zich ook daar niet meer op zijn plek. En in Suriname veranderde alles zo snel (en niet ten goede) dat ook dat niet meer als thuis kon voelen. Het Suriname van vroeger was verdwenen. De cultuur van de Boeroes, ooit gestoeld op Hollandse tradities, verdween grotendeels door vermenging van de verschillende bevolkingsgroepen. Zowel in Suriname als in Nederland worden nog pogingen ondernomen om via bijeenkomsten er iets van vast te houden. Maar of dat nog lang zal lukken? Het is goed dat hun geschiedenis nu in elk geval vastgelegd is.

Karin Sitalsing - Boeroes, een familiegeschiedenis van witte Surinamers. Amsterdam, Atlas/Contact, 2016. Pb., 272 pg., met foto's, lit. opg., stamboom en woordenlijst. ISBN:978-90-450-3084-5.

© Jannie Trouwborst, december 2018.

vrijdag 30 november 2018

F. Starik - Nee nee


Een eenzame uitvaart 

Heb je wel eens gehoord van De Eenzame Uitvaart ?
"Ook overledenen die het ontbreekt aan familie, vrienden of een sociaal netwerk, verdienen een waardig en respectvol afscheid. Ieder mens is immers de moeite waard om over na te denken en verdient het om met speciaal voor hem of haar gekozen woorden begraven te worden. Dat is het uitgangspunt van De Eenzame Uitvaart.
F. Starik nam in 2002 – in navolging van de Groningse stadsdichter Bart F.M. Droog – contact op met de gemeente Amsterdam met het voorstel om bij een eenzame uitvaart voortaan ook een dichter met een speciaal voor de overledene geschreven gedicht aanwezig te laten zijn. Het initiatief werd ondergebracht in een stichting en sindsdien zijn er in Amsterdam ruim 230 Eenzame Uitvaarten geweest. Ook in andere steden vond het initiatief navolging." (overgenomen van de website).

Poule des doods 

Sinds 2002 beheerde Starik de Amsterdamse Poule des Doods, een groep dichters van wisselende samenstelling die bij uitvaarten van eenzaam gestorvenen gedichten schrijft en voordraagt. Hij schreef hierover twee boeken: De eenzame uitvaart (2005) en Een steek diep. Schetsen van verloren levens (2011). Eberhard van der Laan, die beschermheer was van de stichting De Eenzame Uitvaart, gaf de dichters een opdracht mee: 'Wat voor het gesloten oog zinloos lijkt, is een ultiem gebaar van beschaving.'

F. Starik vervulde tot aan zijn overlijden in maart 2018 met grote toewijding zijn functie als dichter-coördinator. Uit naam van de stichting zorgde hij ervoor dat tijdens elke Amsterdamse eenzame uitvaart een gedicht werd voorgedragen. Hij was tevens verantwoordelijk voor de samenstelling van de Poule de Doods, die uit zeer bekwame dichters bestaat. Ook Wim Brands en Menno Wigman maakten er deel van uit. Hij werd op eigen verzoek opgevolgd door Joris van Casteren.

Starik vatte de kracht van het project vorig jaar in de Volkskrant als volgt samen: 'Het is een gebaar van liefde dat mensen die tijdens hun leven onopgemerkt zijn gebleven, met aandacht worden weggebracht, dat er in ieder geval op het laatst nog aan ze wordt gedacht.'

Poëzie past bij de dood, zei hij toen, maar ook bij de geboorte en het huwelijk, 'de grote overgangsfasen van het leven'. Dan gaan mensen die nog nooit een poëziebundel in handen hebben gehad opeens op zoek naar een gedicht. 'Poëzie benoemt gevoelens waarvoor veel mensen op die wezenlijk sprakeloze momenten de woorden niet vinden.' 


Ik kan geen betere reden bedenken om daarom aan deze dichter aandacht te besteden in deze poëzieweek. Het gedicht komt weer uit De beste gedichten uit 2017 (KLIK HIER).

De dichter 


F. Starik (ps. van Frank von der Möhlen, 1958 - 2018) publiceerde tien dichtbundels en was van 2010 tot 2012 een opvallend sterke stadsdichter van Amsterdam. Naast dichter manifesteerde hij zich als beeldend kunstenaar, performer en zanger. In de periode dat een jonge generatie dichters (de Maximalen) voor meer "straatrumoer" in de poëzie wilden zorgen, was hij als fotograaf betrokken bij de bloemlezing Maximaal (1988).

Het gedicht dat ik koos komt voor in zijn laatste bundel Staat uit 2015. In de verzamelbundel die ik voor deze serie gebruik staan in totaal 3 gedichten uit deze bundel. 

NEE NEE

Thomas duwt bij de mensen folders door de bus
vertelt wat ze niet willen weten
hadden ze maar een NEE NEE sticker
op de klep moeten plakken, dus

verspreidt hij zijn rotzooi door de straten
maakt reclame voor spullen die hij zich zelf
niet kan veroorloven en al kon hij dat wel
wat moet hij ermee? NEE NEE.

Hij moedigt de mensen aan
hun computer te laten repareren
hun meubels te laten stofferen
een vreemde taal, de zijne, te leren.

Dag na dag valt hij bij de mensen op de mat
met uitroeptekens en met schreeuwerige kleuren
vertelt dat men recht op korting heeft:
hij van niemand, langs de deuren, langs de deuren.

F. Starik.
(Uit: Staat, 2015)

F. Starik - Staat. Amsterdam, Nieuw-Amsterdam, 2015. Pb., 128 pg., ISBN:9789046819982. 

© Jannie Trouwborst, november 2018.

N.B. Deze bespreking verschijnt in het kader van de poëzieweek van Sandra (KLIK HIER).
 

woensdag 28 november 2018

Rodaan Al Galidi - Achthonderdzestig

Een van de genomineerden voor de VSB poëzieprijs 2017 was Rodaan Al Galidi (net als tien jaar daarvoor trouwens). Wie zijn naam intikt op Wikipedia, krijgt een indrukwekkende lijst te zien van romans, korte verhalen, poëziebundels en literaire nominaties en prijzen.


Rodaan Al Galidi (1971) is een schrijver van Irakese afkomst. In Irak studeerde hij af als bouwkundig ingenieur en in 1998 kwam hij in Nederland terecht waar hij asiel aanvroeg. Het asiel werd geweigerd en hij is uitgeprocedeerd. Al Galidi leerde zichzelf de Nederlandse taal en begon met schrijven. In 2007 kreeg hij een voorlopige verblijfsvergunning in Nederland. In 2000 ontvangt hij de El Hizrja-literatuurprijs voor een gedicht uit ‘Groen’. Ook werd hij met ‘De fiets, de vrouw en de liefde’ genomineerd voor de J.C. Bloem poëzieprijs 2003 en in 2011 ontving hij de Prijs voor literatuur van de Europese Unie voor ‘De autist en de postduif’.

In de vierde uitzending van DWDD heimwee ‘Hier is.. Adriaan van Dis’ is schrijver Rodaan Al Galidi te gast. De video daarvan (16 min.) is een aanrader: KLIK DAARVOOR HIER. 

De bundel waaruit het gedicht komt dat ik koos, heeft als titel Koelkastlicht en was net verschenen toen Adriaan van Dis met Al Galidi sprak.

Uit het juryrapport van de VSB poëzieprijs:

Het is koud in deze gedichten. De bundel Koelkastlicht van Rodaan Al Galidi is een zachte wanhoopskreet van een mens die tegen beter weten in dapper het allermoeilijkste probeert te doen wat er is: leven. Er klinkt een eenzame stem uit op die grimassend om eenzaamheid probeert te glimlachen en die het geloof levend wil houden in een vreedzaam samenleven met zichzelf, al was het maar in de vorm van een zuchtende berusting in de gewapende vrede die wanhoop heet. En dan is er ook de mensheid nog, die nodig gered moet worden en die de mens maar niet met rust laat. Oog in oog met de overweldigende behoeften van de almaar alomtegenwoordige mensheid doet de dichter wat hij kan en dat is niet veel, maar ook niet helemaal niets: ‘Ik zal niet denken dat ik de mensheid / net gered heb van de mensheid,/ maar gewoon dat ik een uurtje mededogen had.’ We zouden misschien in de veronderstelling kunnen verkeren dat we om deze gedichten mogen lachen en de dichter zal ons niet tegenspreken. Maar in deze broze poëzie zijn de naaktste gevoelens bevroren in taal, helder en scherp als ijspegels. Deze bundel is moedig in zijn thematiek en oprechtheid.

Mijn keuze

Achthonderdzestig

"Dames en heren,
goedenavond.
Dit is het nieuws van 6 juli.
In Irak
zijn vanmorgen 860 mensen omgekomen
bij verschillende bomaanslagen
en de Amerikaanse soldaat John Smith
werd door een kogel geraakt
in zijn linkerbeen.
De tweeëndertigjarige soldaat studeerde in 1999 af
aan de hogere technische school
om daarna in het leger te gaan. 
Hij is getrouwd met Ashley en heeft twee kinderen,
Rosaly van zes
en Keith van drie.
Zijn vrouw is lerares op een basisschool.
De woordvoerder
van het ministerie van Defensie
liet weten dat zijn situatie stabiel is
en dat de verwachting is
dat hij na vijf maanden revalidatie
weer zal kunnen lopen.
Rafael Nadal is de winnaar geworden
van Wimbledon.
De tweeëntwintigjarige  Spanjaard
versloeg vijfvoudig kampioen Roger Federer
in vijf sets:
6-4, 6-4, 6-7 (5), 6-7 (8), 9-7.
Het is de eerste eindzege
van Nadal op Wimbledon."

Rodaan Al Galidi
(Uit: Koelkastlicht, 2016).

Rodaan Al Galidi - Koelkastlicht. Amsterdam, Jurgen Maas, 2016. 95 pg., isbn:9789491921216.

© Jannie Trouwborst, november 2018.

N.B. Deze bespreking verschijnt in het kader van de poëzieweek van Sandra (KLIK HIER).

maandag 26 november 2018

Ken jij de Poëzietafel al?

In de Najaarsweek van de poëzie georganiseerd door Sandra mag een verwijzing niet ontbreken naar een mooie en informatieve site die, als een van de weinige, exclusief en ruim aandacht geeft aan zowel bekende als debuterende Nederlandstalige en buitenlandse dichters.

Wat is de Poëzietafel? 

Poëzie-leestafel is een onderdeel van de website www.leestafel.info.  Beide zijn niet-commerciële, informatieve sites, waar iedereen gratis lid van kan worden. De leden zijn liefhebbers van literatuur en poëzie. Via het poëzieforum kunnen zij van gedachten wisselen over poëzie.

Van de site: 


Wij proberen door middel van deze site de drempel om poëzie te gaan lezen, te verlagen. Bij deze site zit een forum waar, in duidelijke, eenvoudige taal, de gedichten becommentarieerd en/of uitgelegd worden. Deze aanpak blijkt te werken, veel mensen zijn enthousiaste poëzielezers geworden.

De gedichten op deze site zijn aangeleverd door de dichters zelf of geplaatst door de Leestafelleden met toestemming van de dichters. Daarnaast zijn er recensies over dichtbundels te vinden.
 

Ook aan schoolkinderen proberen wij gedichten uit te leggen en zij kunnen ons hun vragen stellen over gedichten waar zij problemen mee hebben via mail of via het forum. Wel wordt van de schoolkinderen verwacht dat ze zelf meedenken.

Voor alle gedichten die op deze site staan heeft Leestafel toestemming gekregen van (erven van) de dichter en/of de uitgever. Indien onverhoopt toch nog iets onrechtmatig geplaatst is, gelieve contact op te nemen met de beheerder.


Misschien kennen sommigen van jullie De Leestafel al? Zo niet, dan zou ik er als boekblogger maar eens snel gaan kijken.

Wat is de Leestafel?

Van de site:
 
De Leestafel, opgericht in april 2004, is een drukbezochte (ca. 60.000 bezoekers per maand), niet-commerciële, informatieve site over boeken. Er zijn inmiddels meer dan 7500 recensies over zowel fictie- als non-fictie boeken, kinderboeken, spannende boeken en hobbyboeken op de Leestafelsite te vinden. Tevens is er een forum waarop gediscussieerd kan worden over boeken en andere literaire zaken. Kijk eens rond, hopelijk geniet u net zo van de site en het forum als wij doen.
(Sinds 11-04-2014 is de website Leestafel inclusief het forum op verzoek van de Koninklijke Bibliotheek in hun archieven opgeslagen - met door de aankomende jaren heen regelmatig updates - als zijnde digitaal/cultureel erfgoed.)


Lezen op de site kan altijd, maar voor meepraten op het forum moet je je (gratis) aanmelden.

Van harte aanbevolen!

In het verleden heb ik meegewerkt aan de site via het leveren van recensies en ook deelgenomen aan de discussies over boeken of het gezamenlijke uitpluizen van een gedicht. Via uitstekende ingangen is alles nog steeds te raadplegen en er komen elke dag nog boeken en gedichten/dichters bij. Als ik er af en toe weer eens een kijkje neem, ben ik meteen weer enthousiast. Maar het beste kun je het zelf gaan beoordelen, ik weet zeker dat je er terug zult keren. En helemaal als je echt meer met poëzie wilt gaan doen.

De Leestafel is inmiddels genomineerd voor de Jan van Luxemburg Prijs. Alles daarover en hoe je hen kunt helpen die te winnen, lees je ter plekke.

© Jannie Trouwborst, november 2018.

Lotte Dodion - Bouwverlof


Lotte Dodion (1987, Sint-Truiden) is dichteres en performer. Ze won heel wat literaire prijzen en verovert stormenderhand zowat alle poëziepodia in binnen- en buitenland. Ze stond in de finale van het Belgisch én Nederlands Kampioenschap Poetry Slam en bouwde een ijzersterke podiumreputatie uit. Lotte schrijft, performt, presenteert en is tevens directeur van het Vredescentrum van Antwerpen. Kanonnenvlees is haar poëziedebuut.

Tactiek

In haar eigen woorden: Mijn 'poëzie voor het plebs' laat zien dat poëzie toegankelijk en tegelijk eigenzinnig kan zijn. Mijn teksten zijn duister, direct en in your face. Mijn optredens zachte donderpreken. In maart 2016 verscheen mijn poëziedebuut 'Kanonnenvlees' bij uitgeverij Atlas Contact. Nog geen drie weken na de lancering was de eerste druk volledig uitverkocht. Intussen ligt de vierde druk in de rekken en toer ik door de lage landen, alleen of samen met mijn collectief Wakkerlicht. (Voor meer informatie zie HIER).

Omdat me dit een vruchtbare manier lijkt om gedichten, ook van anderen, te benaderen, citeer ik literatuurcriticus Nele Janssens (KLIK HIER):

Willen woorden doeltreffend zijn, dan moeten ze loskomen van de starre coderingen waarin ze zich bevinden. Dodion rekent op haar lezers, die haar gedichten vanuit hun eigen situatie en persoonlijke voorkeuren benaderen, om die strikte coderingen met verschillende, particuliere lezingen te lijf te gaan. Ze spoort haar lezers op uiteenlopende manieren aan om actief deel te nemen aan de poëzie. 
Allereerst nodigt Dodion haar lezers uit om haar gedichten zelf voor te dragen. Een eerste aansporing tot voordracht is de directe stijl. Door eenvoudige beelden, herkenbare frasen, klank en rijm spendeert de lezer minder energie aan het ontcijferen van complexe teksten en kan die zich richten op de manier waarop hij of zij de gedichten leest en voorleest.
Ook lokt Dodion herlezing uit om haar lezers actief te betrekken bij haar poëzie. Doordat betekenissen verschuiven en vergelijkingen niet sluitend zijn, wordt de lezer aangemoedigd om het gelezene te herzien en steeds nieuwe verbanden te leggen, nieuwe relaties aan te gaan. Ook door te variëren op vaste uitdrukkingen of door ze in een ongebruikelijke context te plaatsen, dwingt Dodion de lezer om zijn of haar interpretaties bij te stellen.
Ook Dodions interpunctie doet de lezer bepaalde passages herlezen. In Kanonnenvlees komen geen leestekens voor, wat de lezer de mogelijkheid geeft om adempauzes zelf te verdelen, verschillende accenten te leggen en dus verschillende lezingen te realiseren.

Samenvatting 

Kanonnenvlees is een poëtische staalkaart van hoe mensen aan elkaar kapotgaan. Soms beetje bij beetje, soms plots en overdonderend. In Kanonnenvlees verzamelt Lotte Dodion de brokstukken van een eerste schooldag, een laatste kus, een gebroken familie... en transformeert scherven tot schoonheid van de rauwere soort. Met chirurgische precisie legt ze wonden bloot en wijst u waar het pijn doet. Angst, afscheid of vluchtgedrag, haar personages zijn gewond en beschadigd, maar niet zielig. Ze dragen hun littekens als eretekens en blijven recht krabbelen. Haar gedichten zijn toegankelijk en eigenzinnig, herkenbaar en verrassend, hard en troostend tegelijk.
Kanonnenvlees gaat over vasthouden en loslaten, vallen en verrijzen. Het is een bundel waarvan u niet wil genezen. (Achterflap bundel).

En dan, na alle woorden van anderen, het gedicht dat ik koos uit de bundel De 100 beste gedichten voor de poëzieprijs 2017 (KLIK HIER). En trouw aan wat hierboven staat, laat ik de interpretatie ervan over aan de lezer.

Bouwverlof

ik wil niet op ons terugkijken
als op een puinhoop
wij hebben elkaar nooit
met de grond gelijk gemaakt

nu staken we de werkzaamheden
verboden de werf te betreden
niets nog uitgetekend gepland
wij zijn braakland

maar trek dan je veiligste schoenen aan
durf weer op mijn grond te komen staan
tooi je twijfels als helm
en draag mij je stenen bij

ik wil niet afraken
zonder jou 

Lotte Dodion
(uit: Kanonnenvlees, 2016).


Een interview met Lotte Dodion vind je HIER.

Lotte Dodion - Kanonnenvlees. Amsterdam, Atlas/Contact, 2016. 64 pg., isbn:9789025447038

© Jannie Trouwborst, november 2018

N.B. Deze bespreking verschijnt in het kader van de poëzieweek van Sandra (KLIK HIER).