Na een persoonlijke crisis reist Arita Baaijens af naar het Altajgebergte in het zuidwesten van Siberië, waar het legendarische Shambhala te vinden zou zijn, een aards paradijs in een doolhof van gletsjers en ravijnen. Onvermoeibaar trekt de reizigster te paard over besneeuwde bergen en door donkere wouden waar wolven en beren wonen. Onderweg ontmoet ze keelzangers, stoere herders, biologen, sjamanen, kluizenaars, professoren en profeten, maar het paradijs blijft onvindbaar, zelfs na jaren zoeken. Ze raakt geïntrigeerd door het geloof van lokale bewoners in de heilige natuur en vraagt zich af hoe landschap en geest elkaar beïnvloeden. Hoe fantasie zich van de werkelijkheid onderscheidt. En of wetenschap het monopolie op waarheid bezit. De zoektocht naar het paradijs zet het leven van de ontdekkingsreizigster weer op de rails. (Achterzijde boek).
Leeservaring
De ondertitel van het boek luidt: Een onderzoek naar waarheid en werkelijkheid in het hart van Centraal Azië. In de samenvatting hierboven wordt daar al naar verwezen. Wat we te lezen krijgen is niet alleen een reisverhaal, het is ook een verslag van een zoektocht naar de verhouding tussen waarheid en werkelijkheid, naar de dunne scheidslijn tussen westerse wetenschap en oosterse spiritualiteit. Hoe heeft ze dat vormgegeven?
Het boek begint met een proloog, waarin ze beschrijft wat er aan de tocht vooraf ging en haar beweegredenen uiteenzet. Daarna volgt een dagboek, waarin ze de 100 dagen van haar reis beschrijft. En het eindigt met een epiloog. Het is dan een jaar na de laatste reisdag en ze trekt zich voor enige tijd alleen terug op een plek die heel veel voor haar is gaan betekenen. Sjambhala? Misschien.
De tocht gaat door 4 landen, die op een punt midden in het Ataljgebergte aan elkaar grenzen: Kazachstan, China, Mongolië en Rusland. Op de binnenkant van de voorflap staat een mooie overzichtskaart, geen overbodige luxe voor dit relatief onbekende gebied. Met grote regelmaat staan er detailkaartjes tussen de tekst, waarop de route van enkele dagen goed te volgen is. De afbeelding op de binnenzijde van de achterflap vraagt om een nadere uitleg. Het is een zgn. Golden Circle Map.
Elke reisdag is genummerd en wordt uitgebreid beschreven, vooraf gegaan door de exacte coördinaten (behalve in China, daar was het verboden). Verder wat gegevens over het weer, de omgeving, diverse bijzonderheden. Maar steeds daarbij ook de kleur van die dag: de kleuren symboliseren een emotie of een gebeurtenis die ze waardevol genoeg vindt om vast te leggen. Goud = geluk, rood = rotgevoel, groen = bijzondere ontmoeting, blauw = inzicht. Op een grote leren lap staat het middelpunt waar omheen ze rondtrekt en daar weer omheen een grotere cirkel. Met de kleur van de betreffende dag trekt ze vanuit het middelpunt een lijn. Binnen de cirkel staat "de topografie van haar geest", buiten de cirkel de gegevens van de omgeving (hoogte, coords, natuur, etc.). Uiteindelijk zouden de gegevens van de lijnen het effect van het landschap op haar geest moeten weergeven, met in het midden Sjambhala. (Het wordt overigens niet helemaal duidelijk of deze Golden Circle Map ook echt gewerkt heeft).
Laat ik voorop stellen dat de beschrijving van 100 dagen rondreizen niet snel verveelt door de originele manier waarop ze de landschappen waar ze doortrekt beschrijft. Ook de mensen die ze ontmoet, de ontberingen en conflicten die zich voordoen en de tegenslagen zorgen voor afwisseling in het verhaal, zonder dat er te lang bij stil gestaan wordt. Het is even tegoed duidelijk, dat het een reis met hindernissen is geweest. Het contact met de lokale bevolking (via tolken en gidsen) en hun gewoonten en gebruiken, hun totaal andere manier van omgaan met en leven in de natuur zijn interessant om kennis van te nemen. (Zo vreest men dat haar reis gedoemd is te mislukken, omdat ze tegen de klok in reist: een belediging van de natuurgeesten). Ik heb het dikke boek dan ook met belangstelling uitgelezen.
Maar...ik miste iets. Dat lag niet aan Arita Baaijens. Het deed me denken aan Seven Years in Tibet, waarmee ik kennis maakte via het boek van Heinrich Harrer. Er bestaan gelukkig genoeg fotoboeken over Tibet en zo kon ik me bij de tekst een beeld vormen. Toen vele jaren later de film verscheen, was ik blij met de voorkennis van dit boek. Ik heb van de beelden genoten, maar ik ben er van overtuigd dat wie niet eerst het boek las, veel van de essentie gemist heeft.
Er staan geen foto's in het boek van Arita Baaijens, maar om haar reis te bekostigen heeft ze een contract afgesloten met een Amerikaanse filmmaatschappij om haar reis vast te leggen. Het viel haar zwaar, veel werk, zorgen en minder tijd om te genieten van waar ze mee bezig was. Maar dat betekent wel, dat we vast nog wel eens een documentaire te zien krijgen, met de beelden die ik nu moest missen.
De inzichten die ze opdeed tijdens haar reis staan in losse stukjes tussen de tekst met als titel Lint.
"We zijn niet alleen voor de geboorte en na de dood onderdeel van de natuur, maar ook tijdens ons leven. Wij bestaan uit hetzelfde weefsel als de wereld om ons heen, alleen hebben wij aan de dingen om ons heen afzonderlijke namen gegeven. Maar de zon noemt zichzelf geen zon. Zodra het denken stilvalt is alles één."
"Wat is wijsheid? Wijsheid is jezelf niet tot het middelpunt van het universum verklaren, je hart laten spreken en doen wat er gedaan moet worden".
© JannieTr, mei 2016.
Ik lees Nederlands: 20/35.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten