zondag 6 oktober 2019

Raynor Winn - Het zoutpad: Over oude wegen naar een nieuw begin

Wie in onze bibliotheek op zoek gaat naar Het zoutpad van Raynor Winn vindt het bij de boeken over Groot-Britannië - Wandeltochten. Er zit een extra sticker op met in hoofdletters WAAR! Op het kaartje in het boek staat als trefwoord reisbeschrijvingen. Wie het gelezen heeft, begrijpt hoe moeilijk het is om dit boek ergens fysiek een plekje te geven. Dat bewijst eens te meer het nut van catalogi: via de titel en auteur word je naar de juiste plek geleid.

Pelgrimspad?

In Europa volgen al honderden jaren pelgrims de wegen die naar Santiago de la Compostella of Rome leiden. Was de aanleiding aanvankelijk uitsluitend een religieuze, tegenwoordig zijn er veel meer redenen om op pad te gaan. Het verwerken van een verlies, het bezinnen op waar je staat in het leven, denken over de toekomst of juist het verleden op een andere manier bekijken. Het beste gaat dat lopend met een ver doel (het pelgrimsoord) voor ogen. Gesprekken met medereizigers helpen daarbij ook. Ik las er boeken over en zag tv-series. Ik moest eraan denken toen ik Het zoutpad las. Er zijn overeenkomsten, maar ook grote verschillen. 
Door bizarre omstandigheden wordt het leven van Ray en Moth, vijftigers die al ruim 30 jaar samen zijn, helemaal op zijn kop gezet. Binnen een paar weken worden ze geconfronteerd met het verlies van hun boerderij, die ze steen voor steen in de loop der jaren hebben opgeknapt, en de mededeling dat Moth een ernstige chronische ziekte heeft en snel achteruit zal gaan. In een opwelling besluit Ray dat ze het zoutpad gaan lopen, de 1014 km lange wandelroute langs de kust van Zuid-Engeland, die officieel de naam South West Coast Path draagt. Ze kopen van het weinige geld dat ze nog bezitten een goedkope tent, slaapzakken, en andere kampeerbenodigdheden en gaan onvoorbereid op pad.

Zwervers

Door het weinige geld dat ze één keer per week kunnen opnemen moeten ze wild kamperen of hun tent illegaal in een hoekje van een camping zetten. Ze lijden vaak honger en dorst, gaan er verwaarloosd uitzien en worden gemeden of uitgescholden voor zwervers. Wat een verschil met de pelgrims op het Jacobspad, die elke nacht in tenminste een hostel kunnen slapen en voor weinig geld van goede maaltijden worden voorzien. Die onderweg prettige gesprekken voeren met medepelgrims en respect krijgen van iedereen die ze ontmoeten. Dat laatste is voor Ray en Moth een uitzondering.

Wonder boven wonder gaat het met Moth steeds beter. Ook raken ze steeds meer gewend aan het ritme van lopen, slapen, lopen, slapen. Al blijft het een zware onderneming met hitte, storm, regenbuien, mist, kou (door de slechte kampeeruitrusting) weinig eten en drinken. Maar de zomer gaat voorbij en met de koude van het najaar gaat het weer slechter met Moth. Ze zijn pas halverwege en het is duidelijk dat dit niet door kan gaan in de winter.
In plaats van zich te bezinnen op hun toestand, weigert Ray na te denken over de toekomst. De tocht begint, en blijft heel lang, een vlucht uit de werkelijkheid die te pijnlijk is om te aanvaarden. Zolang er gelopen wordt, is het vooruitkomen en het vinden van een slaapplaats en van voedsel het belangrijkste. Gelukkig vinden ze voor de winter tijdelijk onderdak en dan kunnen ze voorzichtig nadenken over mogelijkheden na het voltooien van het pad. Want na de winter maken ze het pad wel af, maar met een andere mindset.

Aanvaarding

De overeenkomst met de verhalen van de pelgrims in Europa is dat ook Ray en Moth een verlies hebben te verwerken: van hun veilige huis en van de gezondheid van Moth. Ray vindt troost in het genieten van de schoonheid van de natuur. Ze is dankbaar voor wat het leven haar heeft gegeven en voor wat er nu is. Ze wil nog steeds niet te ver vooruit kijken. Ze hebben samen deze monstertocht volbracht en zullen, wat er verder ook gebeurt, het samen wel aan kunnen. Hun liefde voor elkaar zal daar voor zorgen.

Schrijfstijl

Het had een tranentrekkend verhaal kunnen worden, maar dat is het nergens. De zwaarte van hun leven tijdens de tocht wordt duidelijk, terwijl er steeds ook relativerende, humoristische opmerkingen door het verslag geweven zijn. Ray is de ik-figuur van het boek. Haar ontwikkeling is goed te volgen. Hoe Moth de tocht ervaren heeft, moeten we opmaken uit wat Ray over hem vertelt en uit de gesprekken die ze voeren. Er zit een kaartje voorin, waarmee je de tocht kunt volgen. Ray beschrijft de stadjes en bijzondere plekken waar ze langskomen. Voor wie het pad of een deel ervan kent, zal het boek nog aansprekender zijn. Dat het een waargebeurd verhaal is, maakt het lezen nog intenser.
Raynor Winn - Het zoutpad: over oude wegen naar een nieuw begin. Ned. vert. van The salt path Annemie de Vries. Amsterdam, Balans, 2019. Geb., 318 pg., krt. ISBN:9789460039409.
© Jannie Trouwborst, oktober 2019.



4 opmerkingen:

  1. Dit is momenteel mijn lievelingsboek! Fijn dat jij het ook kon waarderen. Heeft het je leesdip al enigszins kunnen verdrijven?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Zeker! Het was een aanrader van mijn beste vriendin, die een boekwinkel heeft in Haarlem. Zij kent mij goed genoeg om te weten dat dit kon helpen. Dus las ik tegen mijn gewoonte in een uit het Engels vertaald boek....

      Verwijderen
  2. Hallo Jannie, fijn dat je ook zo genoten hebt van dit boek. Ik denk dat het heel veel mensen aanspreekt. Aan de ene kant de mooie beschrijvingen van het landschap en aan de andere kant hun ontberingen en tegenslagen. Maar ook de mooie ontmoetingen, waarbij mij opviel dat jonge mensen er met minder vooroordelen ingaan als ouderen.
    Groet van Stien

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ja prachtig boek, het is een van mijn favorieten.
    (recensie staat op de site) Het viel me op dat ze toch vrij laconiek bleven ondanks hun tegenspoed en ontberingen. Mooi verhaal.

    BeantwoordenVerwijderen