Er verschenen meer boeken van zijn hand in de tussentijd, twee ervan staan zelfs nog ongelezen in de kast, ooit gevonden in kringloopwinkels. En nu is er dus De populist, een titel die verwachtingen opriep. Ik wilde wel eens weten wat hij van het verschijnsel maakte dat mij zeer verontrust.
Het verhaal
Schrijfster Anita Koetsier krijgt toestemming de
verkiezingscampagne van James Moreau, de nieuwe leider van een rechtse
splinterpartij, van dichtbij te volgen. Met een zeer simpel programma, waarin
hij zogenaamd opkomt voor de ouderen in de maatschappij, wordt hij in korte tijd geweldig populair. Anita
wil er een boek over schrijven en vraagt zich af: Wat spreekt de mensen zo aan
in het verhaal van deze jonge, knappe politicus? Hij maakt veel los en dat is
niet allemaal positief. Moreau is geliefd, gevreesd én gehaat. De peilingen
laten een monsterzege zien. De dag van de verkiezingen zal de doorslag moeten geven.
De uitwerking
Anita Koetsier, James Moreau en zijn kompaan Harry Honthorst zijn de enige verzonnen namen in een roman die verder alle bekende Nederlanders die iets in de journalistiek of voor de TV doen bij naam en toenaam noemt. James Moreau is een mengeling van vooral Thierry Baudet en Pim Fortuin en een vleugje Geert Wilders. Harry Honthorst is ongetwijfeld gebaseerd op Theo Hiddema. Hij wordt een "ouderwetse, steenrijke dandy" genoemd.
"Harry Honthorst is advocaat, eenentachtig jaar oud. Als ik zijn huis aan de Weesperzijde binnenkom, staat hij in een wit driedelig pak op me te wachten, in een brede hal versierd met oude geschilderde portretten. Hij begroet mij met een snelle handbeweging zonder mij aan te kijken. Zijn blik is triest, hij lijkt door zorgen geplaagd, maar zijn lichaam beweegt verrassend kwiek voor zijn leeftijd."
Moreau beseft dat ouderen een heel groot deel van de bevolking uit maken en stort zich in volle overgave op het werven van hun stemmen. Anita Koetsier maakt alles van dichtbij mee en kan er niet de vinger achter krijgen wat er nu precies gebeurt. Ze ziet de manipulatie, maar raakt ook in verwarring door de ontwapende houding van Moreau en het gemak waarmee de ouderen zich aan hem overgeven. Maar ze ziet ook de gevaren, zowel van zijn drijfveren, als van de haat die ontstaat jegens zijn persoon. Dan is er nog een bodyguard met vreemde ideeën en weigert Moreau zich terug te trekken op een geheime plek na doodsbedreigingen. Er wordt met taarten gesmeten, hij roept dat hij minister-president wil worden. De vergelijkingen zijn duidelijk. Dat kan haast niet anders dan verkeerd aflopen.
Mijn oordeel
Hoewel het boek met vaart en niet zonder humor en vol verwijzingen naar eerdere gebeurtenissen, personen en uitspraken is geschreven, stelde het me toch teleur. Ook ik zou, net als Anita Koetsier, graag de vinger achter het mechanisme van het succes van populistische partijen krijgen. Ik heb daar mijn ideeën over, maar dit boek is vooral een satire. Ik krijg geen antwoorden. Misschien ligt dat aan mij. Laat je dus niet weerhouden het te lezen. En misschien is het best een geslaagd boek voor een leesclub bijeenkomst om erover te discussiëren.
Hans Münstermann - De populist. Amsterdam, De Kring, 2019. Pb., 254 pg., isbn. 9789462971400
© Jannie Trouwborst, juli 2020.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten