Wim Daniëls - De tambour-maître

Wim Daniëls (1954) is schrijver, taalkundige en acteur. Wim Daniëls werkte enkele jaren als leraar Nederlands en Duits in het middelbaar onderwijs. Vervolgens was hij vijf jaar als tekstwetenschapper verbonden aan de Open Universiteit. Sinds 1994 is hij fulltime schrijver en taaladviseur. Hij geeft ook veel lezingen en voordrachten. Vijf jaar lang was hij columnist bij het tv-programma Spijkers met koppen en trad als taalkundige regelmatig op bij de talkshow van Pauw en Witteman. Hij heeft inmiddels een enorme lijst publicaties op zijn naam staan, zowel fictie als wetenschappelijke uitgaven. De tambour-maître is een in 2016 verschenen verhalenbundel. "Hartverscheurend, hilarisch en ontroerend", staat er achterop het boek als kwalificatie van de verhalen in de bundel. Misschien klopt dat wel, maar ik heb er toch wat kanttekeningen bij.

In de bundel staan veertien korte verhalen. Ze gaan over heel uiteen lopende onderwerpen en personen. En ze zijn heel verschillend uitgewerkt en roepen daarmee ook heel verschillende emoties op. Drie ervan zijn eerder elders verschenen.
Het verhaal dat het meest ontroert is ongetwijfeld het openingsverhaal, met dezelfde titel als de bundel. De fanfare marcheert door het dorp en naast de echte tambour-maître loopt een jongen heel erg zijn best te doen. De lezer wordt meegenomen in zijn gedachtestroom. Heel knap hoe Daniëls de spanning opbouwt: wie is die jongen, er is iets met hem, maar wat? Langzamerhand gaat er iets dagen. De clou verklappen zou jammer zijn, maar dat het verhaal ontroerend is, staat als een paal boven water. Hartverwarmend ook, maar dat staat niet tussen de kwalificaties.

Daarmee hebben we meteen het mooiste verhaal gehad. Ramses is ontroerend en hartverscheurend tegelijk. Net als Lilian. Ook in deze beide verhalen ligt het perspectief bij de hoofdpersonen: twee jonge mensen die met tienerproblemen worstelen, maar die zo levensecht beschreven worden dat je als lezer niet anders kan dan meeleven. (Deze twee verhalen zijn eerder elders verschenen).

Vooral hartverscheurend is Twee liter melk. Het is het verhaal van een zoon die achteraf begrijpt dat zijn vader jarenlang willens en wetens vergiftigd is door de werkomstandigheden in de fabriek waar hij werkte. Hij voelt zich schuldig dat hij daar niet eerder werk van gemaakt heeft en probeert na de dood van zijn vader bewijzen te verzamelen dat het werk zijn vaders gezondheid ernstig schaadde, dat de directeuren dat wisten en hem afscheepten met twee liter melk per dag. Alles heeft hij er voor over, zelfs zijn huwelijk strandt erdoor. Maar wat de rechtszaak hem uiteindelijk oplevert?
Maar ook De bandenplakker raakt je diep en zet je aan het denken over verborgen eenzaamheid. Mooi verhaal!

Blijft over hilarisch. En daar zit voor mij het probleem. Humor is er in vele gradaties en voor mij geldt dat hilarisch daarbij de overtreffende trap is. Ik houd van subtiele humor, woordgrapjes, dubbelzinnigheden en misschien een enkele goede mop. Maar hilarisch? Dat associeer ik met extreme uitingen en geforceerde lolligheid. En dat is niets voor mij. Het kan heel goed zijn dat andere lezers zich een ongeluk lachen om Schurende koeien, Het zwemlid en Flebile ludibrium. Bij mij kon er nog geen glimlach af. 

De overige verhalen zijn onderhoudend en maken het geheel tot een aardige bundel. Door de ontroerende en hartverscheurende verhalen was hij voor mij zeker de moeite van het lezen waard en wie ook nog van hilarische vertellingen houdt, kan helemaal zijn lol op!

Wim Daniëls - De tambour-maître. Amsterdam, Thomas Rap, 2016. Pb., 240 pg., isbn: 9789400407916.

© JannieTr, oktober 2016

Ik lees Nederlands 35/35.