Paul Rem - Anna Paulowna, kleurrijke koningin

In de winter van 2016 bezochten we het Spoorwegmuseum in Utrecht. Het leek in niets meer op het saaie museum dat ik ooit als kind met mijn bij de Spoorwegen werkende vader bezocht. Het is getransformeerd in een levendig museum, dat zeker ook bij kinderen in de smaak zal vallen. Een verslag van ons bezoek vind je HIER.

Voor mij was één van de hoogtepunten de luxe treinwagon van Koningin Anna Paulowna, de vrouw van Koning Willem II. We mochten allemaal (zo'n 12 personen) plaatsnemen in het Koninklijke Rijtuig op de met blauw fluweel beklede banken en in de fauteuils. Aan de hand van veel mooi uitvergrote foto's vertelde een vlotte museumgids ons het verhaal van Anna Paulowna en haar rijtuig. Zelfs de kinderen luisterden geboeid en uit de vragen die ze stelden bleek dat ze het goed konden volgen.

Weer thuis probeerde ik meer informatie over deze voor mij redelijk onbekende koningin te vinden. Uiteraard hebben we daar Wikipedia voor, maar ik hoopte op een boek. Die waren er nauwelijks. Wel ontdekte ik dat er gewerkt werd aan een tentoonstelling over haar leven in Paleis Het Loo in het najaar van 2016. Ik besloot daar maar op te wachten.
Maar zoals dat vaker gebeurt terwijl je druk bent met allerlei andere zaken: ik vergat het weer en nu is het te laat: de tentoonstelling is allang afgelopen.

Enkele weken geleden zag ik in de Nieuwsbrief van De Leesclub van Alles de aankondiging van een recensie over het boek Anna Paulowna, een kleurrijke Romanov aan het Nederlandse hof, dat bij deze tentoonstelling geschreven werd door Paul Rem (KLIK HIER). Daaruit bleek dat het niet alleen een mooi uitgegeven boek was, zoals je van Waanders kunt verwachten, met heel veel foto's van de tentoongestelde voorwerpen, maar ook een vlot geschreven verhaal over deze aparte koningin. Die het feit dat ze een telg was van het Russische keizerlijke Huis Romanov belangrijker achtte voor haar aanzien, dan het feit dat ze koningin der Nederlanden was.

Op een heel toegankelijke manier beschrijft Paul Rem haar hele leven. We lezen over de achtergronden van dit huwelijk, over de relatie tussen de echtelieden, het verdriet om het verlies van kinderen en tenslotte ook haar echtgenoot. Maar ook haar exorbitante smaak en hang naar luxe. Het is goed mogelijk je een beeld van deze vorstin te vormen, mede door de grote hoeveelheid brieven die er van haar bewaard zijn gebleven en die Paul Rem hier en daar aanhaalt.

Het is geen complete biografie, ook geen historische roman, maar Anna Paulowna (1795-1865) komt zo toch echt wel een stuk dichterbij. In onze geschiedschrijving bleef ze altijd een beetje in de schaduw. Tijdens haar leven zorgde ze er juist voor dat ze haar glansrol kon spelen. Op haar tijdgenoten maakte ze een onuitwisbare indruk.

Mijn nieuwsgierigheid naar haar persoon is met dit boek voldoende bevredigd. Al sluit ik niet uit, dat als er ooit nog eens een (leesbare) biografie of een historische roman over haar leven verschijnt, ik die ook graag zal lezen. Maar het besef dat Koning Willem Alexander afstamt van een Russische Grootvorstin, daar was ik me eigenlijk nooit zo van bewust. Dat maakt dat biertje met Poetin tijdens de Olympische Spelen ineens een stuk begrijpelijker. Of juist niet?

Paul Rem - Anna Paulowna, een kleurrijke Romanov aan het Nederlandse hof. Zwolle, Waanders - Apeldoorn, Paleis Het Loo, 2016. Uitg. ter gelegenheid van de tentoonstelling Anna Paulowna, kleurrijke koningin. Met lit. opg., reg.. 128 pg, kleurenfoto's. ISBN:978-94-6262-098-8.

© Jannie Trouwborst, februari 2018.

N.B. Het boek is te leen via de bibliotheek.