Nettie van Wijk is 59 jaar, als haar man plotseling overlijdt en haar berooid achter laat. Er moet brood op de plank komen en ze besluit een uitzonderlijke advertentie te plaatsen:
Vrouw, 59, moederlijk voorkomen, brede heupen, prettige stem, komt u voor het slapen instoppen en voorlezen. Discr. verzek.
Het duurt even, maar dan krijgt ze genoeg reacties om uit te kiezen en kan ze sollicitatiegesprekken starten om een klantenkring op te bouwen. Van wat ze meemaakt doet ze verslag in haar dagboek. Daar komen ook de vertelde verhalen in te staan. Het dagboek omvat een heel jaar, waarin ze voor velen meer dan een voorleester blijkt te zijn en met haar verhalen hun leven een andere wending weet te geven. Nettie blijkt niet alleen de sleutels van vele voordeuren te hebben, maar ook die van de harten van haar klanten en die voor de oplossing van hun problemen.
Bekende structuur
Ik heb destijds genoten van Eilandgasten, mede door de uitgekiende structuur. Het viel me daardoor ook meteen op dat De vrouw met de sleutel eigenlijk dezelfde opbouw heeft. Voor wie het nog niet las: Eilandgasten gaat over het vakantiehuisje Duinroos. We volgen de verschillende gasten die er na elkaar een weekje verblijven. De werkster houdt het huisje schoon en houdt de boel een beetje in de gaten. In het huisje ligt een gastenboek, waarin de gasten iets schrijven en lezen wat de anderen erin schreven. Voor iedereen blijkt het verblijf in de Duinroos uiteindelijk een belangrijke wending in hun bestaan te zijn.
We kunnen in beide gevallen spreken van een raamvertelling: binnen het overkoepelende verhaal worden andere verhalen verteld. Het enige verschil is dat de centrale figuur in Eilandgasten (de werkster) niet alle verhalen zelf vertelt. Die worden grotendeels vanuit het perspectief van de gasten verteld. In De vrouw met de sleutel blijft Nettie degene door wiens ogen we de anderen en hun verhalen beleven. Het dagboek en het gastenboek spelen een vergelijkbare rol. Maar anders dan in Eilandgasten weten de klanten van Nettie niets van elkaar.
Ook anders is dat de werkster in Eilandgasten slechts indirect een rol speelt bij de catharsis van de romanfiguren en Nettie daar een heel directe rol in heeft. Mooi is ook het spiegeleffect hierbij: een verhaal voorlezen aan de 20 jaar jongere Mike over een oudere man die probeert indruk te maken op een 20 jaar jongere vrouw. En de gevoelens die dat bij haarzelf oproept. Of de manier waarop ze het jonge meisje Renée, dat met veel fantasie verhalen schrijft, begeleidt in het beter maken van haar teksten.
Wat dat laatste betreft had ik af en toe het gevoel dat we spelenderwijs ook een lesje korte verhalen schrijven kregen te lezen. Ook bij de discussies met klanten over de afloop van verhalen en over hoe verschillend lezers een verhaal beleven. En dat ruim voor de verschijning van Hoe lees ik korte verhalen van Lidewijde Paris!
Tenslotte
Er zit veel symboliek in Eilandgasten (KLIK HIER). Ook ten aanzien van religie. Wie dat doortrekt naar dit verhaal kan in De vrouw met de sleutel Nettie herkennen als Maria die mensen met problemen bemoedert, bijstaat en helpt. Wellicht zit er nog meer verborgen in de teksten. Maar zo expliciet als in het laatste hoofdstuk met Renée wordt de religieuze basis van Eilandgasten nergens. De symboliek van de sleutel kwam hier boven al ter sprake.
Het was een mooi boek om te lezen, al vond ik Eilandgasten indrukwekkender. Als je je de inhoud van dat boek na 12 jaar nog kunt herinneren, dan heeft het echt indruk gemaakt.
Vonne van der Meer - De vrouw met de sleutel. Amsterdam, Contact, 2011. Pb., 219 pg., isbn:978-90-254-3629-2.
Lees ook wat SUE ervan vond.
©Jannie Trouwborst, december 2018.
Wat leuk dat we allebei een vergeten boek van Vonne van der Meer tegenkwamen. In 'Ik verbind u door' komen ook diverse personages voor die door het toeval met elkaar verbonden zijn. Net als jij vond ik Eilandgasten indrukwekkender, dat gaat dieper. Heb je de vervolgdelen daarvan ook gelezen?
BeantwoordenVerwijderenJa, maar die vond ik toch iets minder. Je vindt de recensies op mijn blog. Zie de link naar alfabetische lijst rechtsboven. Het gaat om De Avondboot en Laatste seizoen. Ze zijn al erg oud, toen ik nog op een andere manier blogde. ;-)
VerwijderenWat een bijzonder boek! Gek genoeg heb ik nog nooit een boek van haar gelezen, Eilandgasten staat wel al op mijn lijstje en ik zet dit boek er ook gelijk op, dank voor jouw inspiratie Jannie!
BeantwoordenVerwijderenOok ik had genoten van dit boek, je hebt een mooie recensie geschreven en en het boek vergeleken met Eilandgasten. Interessant om ze naast elkaar te zetten.
BeantwoordenVerwijderenIk denk dat ik Eilandgasten maar eens ga lezen....
Ik heb je recensie toentertijd ook gezien, maar blijkbaar geen reactie achtergelaten. Ik heb nu een aantal van je Vonne van der Meer recensies gelezen. Grappig dat één verhaal een literair juweeltje is geworden, dat wist ik niet. Ik denk dat deze schrijfster inderdaad altijd wel de verteller van verhalen blijft, zelfs in romans, maar Het smalle pad van de liefde en Winter in het Glosterhuis, zullen veel minder op eilandgasten lijken dan dit werk. Overigens zie ik een meerdere collega's (Sandra & Sue, die deze opmerking wrs niet meer zien) voor het lezen van eilandgasten. Leuk hoe we elkaar motiveren.
BeantwoordenVerwijderen