April 2009 – waardering: 8,5.
Inleiding:
Op het titelblad staat als toevoeging: Een vertelling. Het is opgedragen aan zijn beide dochters: Emanuela en Cleo. En het heeft een motto ontleend aan Vladimir Nabokov: “.....happy thing can only be spoken of in a happy way, without grieving because they have vanished…”.. Dat alles kan niet zonder reden zijn.
Inhoud:
In het boek voert Campert als ik-figuur een naamloze “memoiresschrijver” op. In het voorwoord vertelt deze ons over de reden van en de manier waarop hij de lezer deelgenoot zal maken van zijn herinneringen. Daarna volgen 9 hoofdstukken met even zovele, willekeurige herinneringen en het boek eindigt met een nawoord dat het verhaal rond maakt. Zo beschreven lijkt het een vrij saaie vertelling waarin weinig schokkends gebeurt. Wie het echter leest, krijgt al snel in de gaten, dat hij/zij een kostelijk boek in handen heeft.
Leeservaring:
Campert is een fabelachtige taalvirtuoos: de zgn. memoiresschrijver gebruikt een stijl die mensen zich aanmeten als ze zich voorgenomen hebben een belangrijk verhaal te schrijven: zinnen vol clichés en overcorrect taalgebruik. De beschreven scènes en bijbehorende gebeurtenissen zijn grotesk of rechtstreeks uit streekromans en andere lectuur geleend. En toch bewaart hij de illusie dat het allemaal zo argeloos opgeschreven is. Heerlijk om te lezen. Dapper ook, want wie niet voldoende taalgevoel heeft, zal deze parodie niet herkennen (zoals ik merkte bij het lezen van boekverslagen erover bij jongeren: die vinden het te zoetsappig!) en het boek afdoen als "slecht" geschreven.
Zoals gewoonlijk schrijft hij glashelder en humoristisch en laat zijn ironie geregeld doorklinken. Bijzonder in deze vertelling is echter het fantastische element. Ouders en kinderen ontmoeten elkaar in dit boek pas op latere leeftijd (en soms nooit). Daar wordt verder niet over uitgewijd, het wordt beschreven alsof het vanzelfsprekend is. De emoties daarbij worden echter wel beschreven alsof het een geboorte betreft. Een bijzonder element daarbij is, dat ze elkaar (in dit verhaal) op een onverwacht moment herkennen via een spiegelbeeld (een etalage, een spiegel). Ik moest denken aan het gedicht In het donker waarin hij een spook denkt te zien met het gelaat van zijn vader, maar ontdekt dat hij het zelf is in de spiegelruit. Maar ook aan een interview waarin hij zegt het jammer te vinden dat hij zo met de kunst bezig was, dat sommigen (zijn dochters?) daar door te kort gekomen zijn. Zijn ze nu pas echt zijn dochters geworden? Dat zou de opdracht en het motto verklaren. Laten we gelukkig zijn omdat we elkaar nu herkent hebben.
In een ander interview stelt Remco Campert dat hijzelf niet in staat is tot de analyse van zijn boeken. Maar dat hij weet dat ze een wezenlijk onderdeel van zijn gedachten en gevoelens weer zullen geven. Omdat hij alleen vanuit zichzelf kàn schrijven. Het is dus niet gezegd, dat wat ik denk te lezen er bewust in is verwerkt. Het komt ook nergens aan de oppervlakte. Wat je leest is een naar vorm en inhoud heerlijk luchtig, geestig, fantastisch, ironisch en virtuoos geschreven verhaal. Een roman zou ik het niet willen noemen. Een vertelling staat er op de eerste bladzijde. Maar het zijn eigenlijk korte verhalen (losse herinneringen) die in het vat van de memoires gegoten zijn zonder echt verband met elkaar te houden, met als enige rode draad de hoofdpersoon die in alle verhalen optreedt.
Het boek dateert uit 1990. Het zou daarna tot 2004 duren voor er een echte roman verscheen: Een liefde in Parijs en vlak daarna (2006) een tweede: Het satijnen hart. En al zegt hij zelf ook dat hij liever bezig is met weinig woorden (poëzie, columns en verhalen), deze romans mogen er ook zijn. Maar daarover elders meer.
Amsterdam, Bezige Bij, 1990. Paperback, 1e dr., 131 p. (Alleen nog antiquarisch verkrijgbaar; gekocht bij Matildasboek voor € 5,00).
© JannieTr, 5 april 2009.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten