April 2009 – waardering: 7,5.
Inleiding:
Martin Bril is dood. Niet geheel onverwacht, want hij was al geruime tijd ernstig en ongeneeslijk ziek, begrijp ik uit de media. Maar toch is Nederland geschokt. De afgelopen week was het onmogelijk een krant open te slaan of de TV aan te zetten zonder dat zijn naam voorbij kwam. Natuurlijk was hij te jong (49 jaar), maar dat lot treft meer mensen, zelfs schrijvers. Toch was dat niet de teneur van de krantenartikelen, forumberichten en TV-programma’s. Vrienden en collega’s spraken en schreven met warme sympathie over hem, maar ook dat was niet de reden voor de algemeen heersende verslagenheid. Die kwam vooral voort uit het besef dat er met zijn dood een einde kwam aan zijn columns in de Volkskrant (en vroeger Parool). Martin Bril werd alom beschouwd als de chroniqueur van het dagelijks leven in het huidige Nederland. Uit de reacties van Volkskrantlezers bleek, dat ze zich niet kunnen voorstellen de dag te moeten beginnen zonder zijn bijdrage. Iemand schreef: “Martin was de man die in zijn columns het gewone bijzonder en het bijzondere gewoon maakte”. Vrienden en collega’s probeerden elkaar te overtreffen in het benoemen van zijn literaire kwaliteiten. Toch ontving hij pas op de valreep (in 2009) twee literaire prijzen: de Max Pam-oeuvreprijs en de Bob den Uyl-prijs voor zijn boek De kleine keizer (2 dagen voor zijn dood). Maar goed. Ik heb dus geen abonnement op de Volkskrant. Die columns kende ik dus nog niet. Wel stond er al 5 jaar een boekje met zijn naam op de rug in mijn kast met de titel De Franse slag. Mijn man kreeg het van onze kinderen toen hij 60 werd, als opwarmertje voor een reisje naar Parijs. Het boekje bleef echter ongelezen en van het reisje naar Parijs is ook nog niets gekomen. Maar dat terzijde.
Hoogste tijd dus voor De Franse slag. Om vast te kunnen stellen of alle lofuitingen aan zijn adres terecht zijn en of dat boekje misschien al veel eerder uit de kast gehaald had moeten worden.
Inhoud:
Martin Bril heeft net als vele andere Nederlanders een huisje in Frankrijk. Heerlijk natuurlijk, maar het brengt ook allemaal werk en 'leuke zorgen' met zich mee. In deze verhalen vertelt hij er over: rond klungelen op het erf, hout zagen, iedere dag vijftien kilometer naar het dichtstbijzijnde dorp rijden om brood en de krant te kopen, een praatje maken met de boer ('Iedere Nederlander met een tweede huis in Frankrijk heeft een boer'), ontmoetingen met Nederlanders in den vreemde, het weer (storm, regen, onweer en hittegolven), een verregend Hollands echtpaar in een Frans café, stroomstoring, rommelmarkten, de Franse middenstand in de vorm van bakkers, cafébazen, postbodes, metselaars en aannemers. Daarnaast wat impressies uit Parijs: twee Hollandse dames voor het Louvre, de crypte van Napoleon. (Bron: Biblion).
Leeservaring:
In het boekje staat een groot aantal korte verhalen (ongeveer tweeënhalve pagina). Misschien zijn het columns geweest, maar dat staat nergens vermeld. Ze gaan allemaal over het leven in Frankrijk (zie boven) en zijn luchtig van toon. De humor is nooit ver weg en ook de melancholie komt soms om de hoek kijken. Ik begrijp de lofuitingen nu beter: zijn observaties van Hollanders in Frankrijk en de verhalen die hij naar aanleiding daarvan weet te vertellen zijn heerlijk om te lezen. Zoals die over twee Hollandse vrouwen die elkaar tegenkomen in een Frans dorpje. Je ziet het gebeuren. Met mededogen vertelt hij echter over het dagelijks leven van de Franse plattelanders en hun sombere toekomst, zonder zwaar op de hand te worden. Vertederend zijn de stukjes waarin zijn nog jonge dochters voorkomen.
Het boekje is me dus beslist niet tegengevallen. Ik wilde er af en toe een stukje uit lezen, maar ik kon het na twee verhaaltjes al niet meer weg leggen en heb het in twee dagen uitgelezen. Dat ik het zolang in de kast heb laten staan is nu dus eigenlijk een voordeel gebleken: terwijl iedereen wanhoopt, omdat er niets nieuws meer zal verschijnen van Martin Bril, heb ik nog een heleboel te lezen!
Amsterdam, 521, 2004. Geb., 3e dr., 125 p., isbn: 9076927863 (zowel nieuw als tweedehands verkrijgbaar).
© JannieTr, 24 april 2009.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten