Elizabeth Gilbert- Eten, bidden, beminnen

Januari 2011 - waardering: 6-

Inleiding

Een bestseller (met vele herdrukken en een mid-price uitgave) en waar inmiddels zelfs  een film van gemaakt is! En toch had ik niet echt de behoefte dit boek te lezen. Maar er was helaas geen ontkomen aan: een van de leden van de leesclub wil het persé bespreken, om zo te proberen er gezamenlijk achter te komen waaròm dit boek een bestseller is geworden.

Inhoud

Het bijna 500 pagina's tellende boek is een verslag van "Een zoektocht van een vrouw in Italië, India en Indonesië", zoals de ondertitel luidt. Aangenomen mag worden dat het een autobiografisch boek is. Op haar dertigste heeft Gilbert alles wat een moderne vrouw zich kan wensen: een echtgenoot, een huis en een succesvolle carrière. Als haar man zijn kinderwens ter sprake brengt, raakt ze in een diepe crisis. Ze wil geen kinderen en blijven genieten van haar vrijheid om te reizen. Het huwelijk belandt in een bittere scheiding. Een daarop volgende relatie wordt ook niet wat ze er van verwacht. Gilbert wordt zwaar depressief.

Ze besluit een jaar uit te trekken om er weer boven op te komen en krijgt van een uitgever het aanbod daarover een boek te schrijven. Ze kiest voor 3 landen die met de I van I (=ik) beginnen: Italië, India en Indonesië.

Het boek is verdeeld in 3 delen: Italië, India en Indonesië. Voor elk land is een thema bedacht: Italië staat voor genot, vooral in de vorm van veel en lekker eten en drinken. Ze leert er Italiaans en heeft een gezellige vriendenkring. Aan het eind van dit deel concludeert ze: Het waarderen van genot kan een anker in het menselijk bestaan zijn. De depressie is voorbij, o.a. doordat ze zichzelf weer toe staat te genieten van zoiets als lekker eten.

Dan vertrekt ze naar India. Het thema van dit deel is haar zoektocht naar spiritualiteit/God. Ze neemt haar intrek in een ashram, leeft heel sober, bidt en mediteert en helpt bij de werkzaamheden. Met veel moeite en afzien lukt het haar het mediteren volledig onder de knie te krijgen. Op een spirituele manier neemt ze definitief afscheid van haar ex-echtgenoot. Ook hier heeft ze vrienden, vnl. andere gasten van de ashram.

Tenslotte gaat ze naar Indonesië om daar de balans te vinden tussen de lichtvoetigheid van Italië en de ernst van India. Ze leert nog wat meditatietechnieken van een oude Balinees, helpt een inlandse vriendin aan een woning en vindt er een nieuwe liefde.

Leeservaring

Literair stelt het boek weinig voor. "Humor" en relativering moeten voorkomen dat het een te melodramatisch geheel wordt, maar als ze bij de zoveelste huilbui (met gierende uithalen) in de auto van een Italiaanse vriend de verhaallijn onderbreekt om uitgebreid de beelden en de geschiedenis van de fontein te beschrijven waar ze bij geparkeerd staan, wordt de goodwill van de lezer wel erg op de proef gesteld.

Het deel over Italië, met alle flashbacks naar de gebeurtenissen in de laatste jaren voor haar vertrek, is niet erg boeiend. De enige bijzondere passage is het gesprek dat ze met haar moeder heeft. Helaas herkent ze de wijze les van haar moeder niet.

Het verslag over het verblijf in de ashram in India is interessanter. Vooral de gesprekken met de medebewoners houden deze zware kost luchtig. De spirituele zoektocht lijkt authentiek te zijn en komt zuiver over. Al staan er ook vreemde uitspraken in: wie laat zich nu willens en wetens helemaal lekprikken door muggen in een land waar malaria, knokkelkoorts en andere ziekten voorkomen? Een loodgieter uit Ierland blijkt uiteindelijk voor een doorbraak te zorgen in de nog steeds knagende gewetensnood m.b.t. tot haar scheiding.

Het deel over Indonesië houdt het midden tussen deze uitersten: er staan interessante verhalen in over Balinese rituelen, zoals de babyzegening. Storend is in dit deel de vrij onbezonnen manier waarop ze zich weer in een relatie stort, weer afhankelijk van de manier waarop ze aanbeden wordt.

Sommigen vinden het dapper dat ze openlijk over haar problemen en haar zoektocht schrijft. Op mij komt het allemaal erg egocentrisch over. En eerlijk gezegd zit ik niet echt op dit soort zgn. openhartigheid te wachten. De zin van het leven zoek ik in totaal andere zaken dan die waarover zij zich een jaar lang zo druk heeft gemaakt.

Blijft de vraag: waarom is dit boek (en de film vast ook) zo'n succes? Ik heb een sterk vermoeden dat het te maken heeft met de onmogelijke eisen die de huidige tijd aan jonge vrouwen stelt.

Vroeger bestonden er keukenmeidenromans, later doktersromans en kasteelromannetjes. Dat is ontsnappingslectuur: je voor de duur van een boek identificeren met de hoofdpersoon. Aan de harde of stressvolle werkelijkheid ontkomen door je voor te stellen dat jij degene bent die een manier vindt om boven de ellende uit te stijgen en een  gelukkiger leven te leiden.

Dit boek is niet anders, wel moderner en meer passend bij de huidige generatie jonge vrouwen. Het past in het genre van de chicklit: romans over onafhankelijke  vrouwen tussen de 25 en 35 met leuke banen, die volop genieten van hun vrijheid  en vrienden, doen wat ze willen en uiteindelijk toch meestal wel een geschikte man aan de haak slaan.

In het drukke bestaan van tegenwoordig (werk, kinderen, huishouden) zal menigeen met iets van jaloezie lezen over een vrouw die het zich kan permitteren er zomaar een jaar tussenuit te trekken. Naar het romantische Italië, naar de volmaakte rust van een ashram in India of naar het inspirerende Bali om daar een nieuw liefde te vinden. Ze zullen geregeld het gevoel hebben: wanneer komt mijn beurt om ook eens van het leven te genieten en niet alleen maar door te moeten draven in deze mallemolen.

Maar ze beseffen ook dat dat voor de meesten onder hen niet reëel is, het is een dagdroom. Maar daarom is het nog wel aantrekkelijk om het te lezen en je even in die andere wereld te wanen! En stiekem te geloven dat het wèl kan: het is immers een autobiografisch verhaal?

Elizabeth Gilbert - Eten, bidden en beminnen. Amsterdam, De Bezige Bij/Cargo, 2008. Paperback, 17e dr., 475 pg.

 

© JannieTr, januari 2011.