Gerbrand Bakker - Rotgrond bestaat niet

Toen Gerbrand Bakker in 2006 zijn debuut voor volwassenen Boven is het stil publiceerde, kon niemand, ook hijzelf niet, vermoeden dat deze internationale bestseller hem door o.a de prestigieuze International IMPAC Dublin Literary Award, vertalingen in meer dan 30 talen, verfilming, en inmiddels al de 25ste druk in Nederland, de mogelijkheid zou bieden om een huis in de Eifel te kopen, met een grote tuin er omheen en een stuk bos. Inmiddels woont hij er vijf jaar en is hij ook al vijf jaar bezig met de verbouwing van zijn huis en de aanleg van zijn tuin. Via zijn columns in  De Groene Amsterdammer, Trouw en Onze eigen tuin was daar geregeld iets over te lezen. Ook in zijn weblog Dingetjes enzo houdt hij nog steeds zijn lezers op de hoogte van zijn bezigheden.

Vóór zijn verhuizing naar de Eifel verschijnen nog enkele mooie romans: Perenbomen bloeien wit (2007), Juni (2009) en De Omweg (2010). Daarnaast nog de nodige non-fictie. In het nieuwe huis richt hij een aparte schrijfkamer in. Toch laat een nieuwe roman op zich wachten. Niet dat er niet geschreven wordt: uiteraard  de columns en artikelen, non-fictie boeken. Maar een overvolle agenda met lezingen en boekpresentaties in het buitenland is niet bevorderlijk voor het je rustig bezinnen op een nieuwe roman. Druk van buiten werkt averechts op de creativiteit van menig schrijver. Bakker stort zich op zijn huis en Eifeltuin en krijgt gezelschap van Jasper, een Griekse zwerfhond. En al heeft Jasper zo zijn eigenaardigheden, Bakker is dol op hem. En eindelijk kan hij zich er toe zetten weer te gaan schrijven, een autobiografie dit keer, in dagboekvorm, met daarin ook een belangrijke rol voor Jasper.
Voorjaar 2016 verschijnt Jasper en zijn knecht . Met een trieste epiloog: Jasper is vlak na voltooiing van het boek binnen korte tijd aan een onduidelijke ziekte overleden. Bakker mist hem nog steeds. Maar toch is het juist Jasper die hem over een drempel heeft geholpen. In het dagboek staan niet alleen de dagelijkse avonturen met Jasper. Hij haalt ook herinneringen op en maakt korte metten met frustraties en ergernissen van vroeger. Dankzij deze dagelijkse schrijfroutine ligt er nu weer een boek dat er wezen mag, ondanks zijn drukke overige bezigheden.

Combineer een schrijvende hovenier met een tuin in de Eifel, met het thema Natuur van de boekenweek en je komt vanzelf bij Bakker uit. Rotgrond bestaat niet: over cultuurlandschap en natuur luidt de titel van een bundel met stukjes van twee tot ruim tien pagina's over de meest uiteenlopende onderwerpen. In een enkele wordt verwezen naar een column of artikel dat eerder elders verscheen, maar de rest is speciaal voor dit boek geschreven. En hoe! Vol zelfvertrouwen en met de nodige humor kiest hij zowel voor serieuze onderwerpen, als doodnuchtere constateringen die sommige lezers wellicht op de kast jagen. Mopperen doet hij ook graag, maar de ondertoon is altijd lichtvoetig. Alleen als het over Jasper gaat of over andere honden, die bij hem komen logeren, wint de gevoeligheid het en de weemoed.
Zelden gebeurt het mij dat ik een non-fictieboek moeilijk kan wegleggen, maar dit is zo afwisselend en boeiend geschreven, dat je door blijft lezen. Met verrassende waarnemingen en constateringen. Over de maakbaarheid van natuur, de zin en onzin van het bestrijden van exoten, over de schoonheid van cultuurlandschap, over een tuin vol herinneringen, wandeltochten in Wales en vakantie in Griekenland met rotgrond, of toch niet? Filosofische doordenkertjes en gewetensvragen houden de lezer bij de les.

Hij sluit af met De laatste tuindag. De winter komt er aan. Er zijn nog wat karweitjes in zijn Eifeltuin te doen. Als alles klaar is, trekt hij zijn wandelschoenen aan en maakt een lange wandeling rondom het dorp. Ook zonder hond kun je wandelen, ontdekt hij en dan zie je weer heel andere dingen. In de schemering keert hij terug.

"Ik zit in de schrijfkamer. Kijk naar de enorme beuken aan de overkant van de weg. Geen enkel blad meer aan de bomen, in de winter is de wereld veel groter. Het steile weitje is wit. Sneeuw. Stilte. Winter. Tijd deze tekst af te sluiten. Tijd voor fictie."

"Gerbrand Bakker is een rasschrijver" volgens Trouw. Klopt helemaal. En met die fictie komt het ook wel goed.

Gerbrand Bakker - Rotgrond bestaat niet: over cultuurlandschap en natuur. Amsterdam, Cossee, 2018. Pb., 205 pg., ISBN:978-90-5936-799-9.

© Jannie Trouwborst, maart 2018.