De 100 beste gedichten van 2017 gekozen door Francine Houben

Een Grote Poëzieprijs

De VSB Poëzieprijs is sinds 1992 dé prijs voor Nederlandstalige poëzie en bekroont jaarlijks de beste  bundel met een bedrag van € 25.000,-. De prijs kent grote laureaten als Hugo Claus, Leo Vroman, Gerrit Kouwenaar, Rutger Kopland en Anneke Brassinga. Recente winnaars zijn Ester Naomi Perquin, Ilja Leonard Pfeijffer en Hannah van Binsbergen. De VSB Poëzieprijs 2018 die in januari werd uitgereikt aan Joost Baars voor de bundel Binnenplaats, is de laatste in de reeks. Een aanpassing in het donatiebeleid van het VSBfonds dat de prijs financieel ondersteunde, maakt dat de bekroning van een bundel poëzie niet meer past in de nieuwe koers van het fonds.

Na het uitreiken van de 24^e en laatste VSB Poëzieprijs zal er ook de komende jaren een forse prijs voor de beste Nederlandstalige poëziebundel blijven bestaan. De financiering hiervoor wordt gegarandeerd door het Elise Mathildefonds en het Van Beuningen / Peterich-fonds. De organisatie blijft in handen van Poetry International. VSBfonds, dat de VSB Poëzieprijs vele jaren lang ruimhartig heeft ondersteund, draagt bij aan een fluwelen overgang.
De doorstart werd aan het begin van het uitreikingsprogramma bekend gemaakt door Bas Kwakman, directeur van Poetry International.

 'Deze Grote Poëzieprijs, en zie dat maar even als een werktitel, heeft een forse ambitie. Net als de VSB Poëzieprijs wil zij de komende jaren de kennis van en het enthousiasme voor poëzie breed bevorderen. Prioriteiten daarbij zijn trajecten binnen het middelbaar onderwijs en de presentatie van de genomineerde bundels en dichters in Nederland en Vlaanderen. De ambitie reikt echter verder. Het streven is om de prijs uit te breiden met een publiekprijs en om te zorgen voor bijzondere aandacht voor Spoken Word. In februari volgen gesprekken met een grote partner die nu al heeft aangegeven deze ambities te delen,' aldus Bas Kwakman.

Vooral het uitbreiden met een publieksprijs klinkt in mijn oren erg aantrekkelijk.

De 100 beste gedichten

In 1997 verscheen bij De Arbeiderspers De 100 beste gedichten van 1996. Dit was een bloemlezing uit de circa zeventig bundels die waren ingestuurd voor de VSB Poëzieprijs 1996. Tot op heden is De Arbeiderspers jaarlijks de bundel met de 100 beste gedichten blijven uitgeven, steeds met een andere samensteller (en voorzitter van de jury). Naast de poëzie van de 5 genomineerden staan in de bundels ook gedichten van andere dichters die in het betreffende jaar een dichtbundel uitbrachten. Voor wie op de hoogte wil blijven van de ontwikkelingen in de Nederlandse poëzie zijn deze verzamelbundels een prachtige leidraad. 

Vorig jaar was de voorzitter van de jury Francine Houben, architect en oprichter van het architectenbureau Mecanoo. Uit haar voorwoord blijkt dat ze haar taak met plezier volbracht heeft.

"Over mijn eigen vakgebied, de architectuur, zeg ik dat het alle zintuigen moet beroeren. Een gedicht kan mij eveneens beroeren: je kunt het er koud of warm van krijgen, je moet er om huilen of lachen. Als het goed in elkaar zit voel je emotie. Soms is de verbeelding zo sterk dat je geuren en kleuren ervaart. Vaak herinnert een gedicht mij aan een persoonlijke ervaring."

Als Rotterdammer komt ze in haar stad veel poëzie tegen. Ze geeft een aantal voorbeelden. De vuilniswagens waarop dichtregels staan sinds 1989, zoals die van Jules Deelder: "Hoe langer je leeft, hoe korter het duurt." Maar ook de bekende dichtregel van Lucebert: Alles van waarde is weerloos. Ze vat haar opsomming samen met de constatering:

"De dichtregels zijn overal in de stad en horen bij het straatbeeld. Ze trekken de aandacht en de Rotterdammers, onder wie ik, waarderen ze. De kracht zit 'm in het onverwachte, de poëzie pakt je te midden van je dagelijkse bezigheden en gedachten." Ze besluit met de hoop uit te spreken: "dat wij in deze bloemlezing gedichten hebben verzameld die u treffen, zoals ik word getroffen door de poëzie op straat."

Poëzieweek

De officiële poëzieweek vindt elk jaar plaats in de laatste week van januari. Volgend jaar een weekje later: 

Van 31 januari tot en met 6 februari vindt in heel Nederland en Vlaanderen de 7e Poëzieweek plaats. De Vlaamse romancier, theaterauteur, dichter, scenarist en performer Tom Lanoye dicht volgend jaar speciaal voor deze week het Poëziegeschenk 2019. Als geschenkdichter voor de Poëzieweek werd hij voorafgegaan door Anna Enquist (2013), K. Schippers (2014), Ilja Leonard Pfeijffer (2015), Stefan Hertmans (2016), Jules Deelder (2017) en Peter Verhelst (2018). Tijdens de Poëzieweek krijgen de klanten van de boekhandel bij aankoop van € 12,50 aan poëzie het Poëziegeschenk cadeau. De week staat in het teken van het thema 'Vrijheid'.

Als opwarmertje heeft Sandra (van Sandra Leest: KLIK HIER) besloten de laatste week van november als haar poëzieweek te betitelen. In de hoop dat iedereen weer eens een dichtbundel pakt en herleest, koopt of leent. En haar/zijn gedachten over een gedicht of bundel in een blogje deelt met anderen.

Ik heb de handschoen opgepakt en ben in De 100 beste gedichten van 2017 op zoek gegaan naar de gedichten die me het meest aanspreken. In Sandra's week zal ik van een aantal proberen te vertellen waarom ze me beroeren. Je hebt nog ruim een maand om je ook voor te bereiden. Dus wat let je?

© Jannie Trouwborst, oktober 2018.


Meer over de officiële Gedichtendag/-week en het Poëziegeschenk vind je HIER 

Nieuws over de nieuwe poëzieprijs (waarschijnlijk) HIER.