Winnaar Academica Literatuurprijs 2011

De winnaar van de ALP van 2011 is geworden: Peter Buwalda met Bonita Avenue.

Mededeling van Bart Vercauteren op Facebook:

Het was een zeer mooie avond, daar in het Diligentia theater in Den Haag. Bijna de perfecte. Het was naar verluidt nog nooit zo spannend tot op het allerlaatst. Buwalda en ik werden beiden winnaar: ik van de vakjury, hij van de publieksjury. 4 stemmen, daar ging het over. Mooi van de organisatie om me ook te vermelden.

Niet meer dan terecht! Kijk maar hier: Bart Vercauteren - Het graf van de voddenraper

©JannieTr, 23 september 2011.

Bernhard Schlink - Zomerleugens

September 2011 - waardering: 8,0.

Inleiding

In augustus 2010 won ik bij via een twitter-prijsvraag van Cossee een gesigneerd exemplaar van Bernhard Schlink's Zomerleugens. Nog diezelfde maand las ik 2 verhalen uit de bundel. Ze spraken me aan, maar voor de rest had ik op dat moment geen tijd. Toen ik het boek onlangs weer eens ter hand nam, heb ik het binnen enkele dagen uitgelezen. En al is de zomer inmiddels alweer bijna voorbij: ook in de donkere maanden die komen gaan zijn deze boeiende verhalen een aanrader om even bij weg te dromen.

Inhoud

Is een leven zonder leugens en de warmte van zelfbedrog wel leefbaar? Voorstellingen van het leven, verwachtingen ten aanzien van de liefde, wijsheid die komt met de jaren - wat is illusie en wat is waar? Wat te doen wanneer een droom in één klap uiteenspat. Vluchten in een nieuwe illusie? Misschien zijn we helemaal niet opgewassen tegen een leven zonder leugens en zelfbedrog.

In Schlinks zeven vertellingen van een bijna melancholieke schoonheid - stuk voor stuk romans in een notendop - zijn de bedachte en de spontane, de ondoordachte en de verstandige leugens waarmee we leven altijd aanwezig. Van comfortabel zelfbedrog tot een leven dat een serie van meesterlijke leugens blijkt te zijn. En wij stellen verbaasd vast dat we de leugenaars heel goed begrijpen. Alsof we ons op de een of andere manier betrapt voelen. (Cossee).

Leeservaring

Laat ik beginnen met de vertaling. Die is zo goed, dat je niet in de gaten hebt dat je een vertaald boek aan het lezen bent. Complimenten dus voor Nelleke van Maaren. Dan de titel: Zomerleugens. De meeste verhalen spelen inderdaad in de zomer, al speelt die zelf niet altijd een doorslaggevende rol in het verhaal. Misschien heeft de schrijver (want in het Duits is de titel: Sommerlügen) voor deze titel gekozen om de leugen een zekere luchtigheid te geven. Want al speelt de leugen wel een belangrijke rol in alle verhalen, nergens is ze grof of doortrapt. Of het moest zijn in De vreemde in de nacht, maar daar wordt de opeenstapeling ervan bijna komisch, wat je ook op kunt vatten als luchtig.

Met het bovenstaande is echter niet gezegd, dat de leugentjes en het zelfbedrog onschuldig zijn. Soms lijken ze dat, maar de gevolgen ervan zijn doorgaans nogal ernstig.

In Naseizoen heeft een man zichzelf en zijn vakantievriendin wijsgemaakt dat hij met haar een nieuw leven op wil bouwen, maar als hij eenmaal weer in zijn eigen vertrouwde omgeving is, ziet hij tegen alle veranderingen op en maakt hij zichzelf, opnieuw, wijs, dat hij even tijd nodig heeft en dat hij altijd nog bij haar kan intrekken. Een mooi melancholisch verhaal.

In De nacht in Baden-Baden verzwijgt een man voor zijn vriendin dat hij een weekend op stap is geweest met een ander. Juist omdat hij daarover liegt, wordt hij ten onrechte verdacht van overspel. Als hij tenslotte het overspel bekent om van het gezeur af te zijn, heeft zijn vriendin de waarheid al gehoord van de andere vrouw. Over het slippertje dat hij ondertussen met een serveerster heeft gehad zwijgt hij dan maar. De man die voor geen van beide vriendinnen echt kon kiezen voelt dat hij hen nu beiden kwijt is. Over hoe ook kleine leugentjes het vertrouwen kunnen ondermijnen.

Ook in Het huis in het bos staat er een relatie op het spel. Met alweer een man in de hoofdrol. Een echtpaar heeft zich teruggetrokken op het platteland. Zij is een succesvol schrijfster en hoopt daar in alle rust aan haar boek te kunnen werken. Hij hoopt dat ze daar een gezinsleven op kunnen bouwen, weg van het uitgeverswereldje waaraan hij haar denkt te zullen verliezen. Als er tekenen zijn die erop wijzen dat ze een belangrijke prijs zal gaan winnen en haar boek sneller af is dan gedacht en ze aangeeft dan weer naar de stad te willen, onderneemt hij allerlei sabotage activiteiten om dat te voorkomen. Maar in plaats van dat hij daarmee het gezinsleven redt, raakt hij zowel zijn vrouw als zijn dochtertje kwijt. Een spannend en verdrietig verhaal.

De vreemde in de nacht gaat over twee mannen die elkaar in een vliegtuig ontmoeten. De een wil zijn bizarre verhaal graag kwijt aan de ander. Hij krijgt de ene leugen na de andere op de mouw gespeld. Voor de lezer is het soms komisch hoe de leugenaar elke verdachte handeling weet uit te leggen. Uiteindelijk misbruikt hij het vertrouwen van de andere man. Die vraagt zich achteraf af hoe het komt dat hij erin getrapt is.

De laatste zomer is een schrijnend verhaal. Een oude man is dodelijk ziek en verzwijgt dit voor zijn familie. Hij verzamelt ze allemaal voor de zomervakantie, doet leuke dingen met de kleinkinderen, heeft belangstelling voor iedereen, maakt zijn vrouw weer het hof, kortom: hij gedraagt zich volgens zijn vrouw niet zoals ze van hem gewend is. Eerst is ze blij met die verandering, dan ontdekt ze dat hij van plan was, zonder daar iemand in te kennen, op een avond een drankje in te nemen, dat een eind aan zijn leven moest maken, te midden van de familieleden. Ze vertelt het aan de anderen, neemt verontwaardig de benen en ook de anderen vertrekken. Helemaal alleen besluit hij een uiterste poging te doen haar terug te winnen en samen over zijn einde te beslissen.

In Johan Sebastiaan Bach op Rügen doet een zoon een laatste poging werkelijk contact met zijn vader te krijgen. En hoewel hij niet de dingen die hij van zijn vader wilde horen te horen krijgt, lezen wij tussen de regels dat hij in zeer veel dingen op zijn vader lijkt. Het is een ontroerend verhaal. Zijn vader vertelt geen leugens, hij zwijgt vooral over van alles. In hun liefde voor de muziek van Bach zijn ze dichter bij elkaar dan in woorden uitgedrukt kan worden. Hier gaat het niet om leugens, maar om zelfbedrog: de zoon maakte zichzelf wijs dat zij geen enkele band hebben.

Het laatste verhaal is getiteld De reis naar het zuiden. Ook hier een geval van zelfbedrog, om de pijn te verzachten van de gevolgen van een verkeerde keuze in het verleden. Het is het enige verhaal met een vrouw in de hoofdrol. Het is een mooi verhaal om mee af te sluiten. Het toont duidelijk het andere thema van deze verhalen: beslissingen nemen en keuzes maken. De meeste hoofdpersonen hebben daar moeite mee. Of accepteren die van anderen niet. Of maken de verkeerde.

De man die ze destijds niet gekozen heeft, zegt haar: "Ik heb eens geschreven dat de grote beslissingen, de beslissingen van levensbelang niet goed of verkeerd zijn, dat je alleen maar verschillende levens leeft. Nee, ik denk niet dat je leven misgelopen is."

Een karakter echt uitdiepen is in het bestek van een kort verhaal moeilijk, maar toch zijn de figuren uit deze bundel levensechte mensen, met herkenbare gevoelens en reacties. Voor mij was het een prettige kennismaking met Bernhard Schlink.

Bernhard Schlink - Zomerleugens. Amsterdam, Cossee, 2010. Geb., 268 pg., isbn 978-90-5936-300-7.

©JannieTr, 21 september 2011.

Wolfgang Herrndorf - Tsjik

September 2011 - waardering: 7,0.

Inleiding

Binnenkort (op 1 oktober 2011) zal Tsjik, geschreven door Wolfgang Herrndorf, in de boekwinkels liggen. Het is een vertaling van het Duitstalige boek Tschick dat in Duitsland een groot succes is en dat inmiddels is bekroond met de Clemens Brentano Preis 2011 van de Stadt Heidelberg en genomineerd is voor de Duitse Jeugdliteratuurprijs 2011. Hoewel ik vrijwel geen vertalingen lees, wilde ik, op verzoek van Cossee, voor dit boek wel een uitzondering maken. Vooral omdat er op de achterflap gesuggereerd werd, dat het overeenkomsten zou hebben met Joe Speedboot, een van mijn favoriete boeken, dat onze leesclub destijds een interessante discussieavond opgeleverd heeft. Helaas moest ik constateren dat die overeenkomst een beetje tegenviel, maar daarmee is het nog geen slecht boek. Er zullen ongetwijfeld lezers voor te vinden zijn en ik heb het niet met tegenzin gelezen. Maar het verschilt toch wezenlijk van Joe Speedboot.

Inhoud

(FLAPTEKST) "Moeder in de ontwenningskliniek, vader met ‘assistente’ op zakenreis: Maik Klingenberg zal de grote vakantie in zijn eentje doorbrengen bij het zwembad van de villa van zijn ouders. Maar dan duikt Tsjik op.
Tsjik, die eigenlijk Andrej Tsjichatsjow heet, is niet bepaald een toonbeeld van integratie. Hij komt uit een van de aso-torenflats in Berlijn-Hellersdorf en heeft het op de een of andere manier tot het gymnasium weten te schoppen. Hij heeft een lichtblauwe Lada gescoord en daarmee begint een tocht zonder landkaart over het Duitse platteland in hartje zomer. Tsjik wil graag naar Walachije waar zijn opa woont, maar er is in de hele provincie Brandenburg geen enkele wegwijzer naar Walachije te vinden.
Wat volgt, is een reis die zo grotesk, droevig, dramatisch en grappig is dat je geregeld niet meer verder kunt lezen van het lachen, maar evenmin kunt ophouden. In de lege wereld achter Berlijn is blijkbaar niemand echt in vakantiestemming. Niet de knappe Tatjana, op wier verjaardagsfeest zij niet uitgenodigd zijn, niet WO II veteraan Fricke die een uitstekende schutter is, niet de man aan de benzinepomp en helemaal niet het varken op de autosnelweg. Maik vertelt hun vakantieverhaal zonder opsmuk met het temperament van een veertienjarige, argeloos en wereldwijs.
Tsjik is een hartverwarmende en hartverscheurende avonturenroman die maar één nadeel heeft: dat hij maar 256 bladzijden telt en dus veel te snel uit is. Maar zo gaat dat nu eenmaal met verboden tochtjes in een gejatte auto."

Leeservaring

Laat ik beginnen met commentaar op de subjectieve opmerkingen in de flaptekst: er zat zeker "humor" in het verhaal, maar "niet verder kunnen lezen van het lachen" is me niet overkomen. Wel was het zo, dat ik het boek in vrij korte tijd heb uitgelezen. Al is het niet bloedstollend spannend, je wilt wel graag weten hoe het afloopt met de twee vrienden. In de termen: " Grotesk, droevig, dramatisch en grappig" kan ik me wel vinden. Misschien hoort ontroerend er nog bij, "hartverwarmend" inderdaad ook, maar " hartverscheurend" is weer teveel van het goede.

Maik is de 14-jarige ik-verteller van dit vakantieavontuur. Op mij komt zijn manier van vertellen over als een verteltrant die bij zijn leeftijd past. Ook de innerlijke monologen komen natuurlijk over. Maar of dat echt zo is, kan eigenlijk alleen een leeftijdgenoot bepalen. Als genre zou ik het zowel een avonturenroman, als een ontwikkelingsroman willen noemen. Maar hier komt meteen een onderscheid met Joe Speedboot om de hoek kijken: die ontwikkelingsroman duikt dieper en langer de levens van de hoofdpersonen in en gebruikt spannende avonturen ter ondersteuning. Bij Tsjik gaan de avontuurlijke tocht  en de ontwikkeling gelijk op. En al ontdekken de beide jongens veel dat hun kijk op het leven en hun houding t.o.v. allerlei zaken voortaan zal beïnvloeden, het thema wordt toch minder uitgediept dan bij Joe Speedboot.

Dat neemt niet weg dat er belangrijke zaken aan de orde komen: allereerst de liefde, voor een onbereikbaar meisje, sluimerende liefde die pas later herkend wordt voor een ander meisje, tussen ouders en kinderen, tussen vrienden, lichamelijke liefde, onbaatzuchtige liefde en nauw er aan verwant: bezorgdheid, bij mensen waarvan je het niet verwacht (toevallige ontmoetingen) of juist niet van mensen waar je het juist wel van verwachten mag (ouders). Dan vooroordelen: een jongen uit een aso-wijk die op het gymnasium zit, een rijkeluiszoontje dat vereenzaamt omdat zijn ouders totaal geen interesse voor hem hebben, wildvreemde en een beetje eigenaardige mensen die gewoon aardig blijken te zijn bv. 

Wat de jongens overkomt, waarin ze verzeild raken, de landschappen die ze passeren, het getuigt allemaal van grote fantasie, maar het wordt nergens storend. Het hoort allemaal heel natuurlijk bij deze grote reis naar een niet bestaande plek. Bij dit zomervakantie-avontuur. De verwijzingen naar hun computergames (voor zover ik die op kan pikken) getuigen van humor: bij een bijna ongeluk een gedachteflits: shit, ik heb nog niet gesaved.... 

Ontroerend is de onvoorwaardelijke trouw die tussen de vrienden gegroeid blijkt, ondanks het hardhandige verzet daartegen van de vader van Maik. Vertederend de conclusie die de verbijsterende Maik trekt: Mijn vader, mijn leraren, de TV, en Der Spiegel, iedereen heeft mij geleerd dat de mensheid slecht is en dat je niemand moet vertrouwen. Hoe komt het dan dat wij alleen maar aardige en behulpzame mensen tegen gekomen zijn? Ze bestaan dus wel, daar zouden ze op school toch wat meer aandacht aan moeten geven, zodat je er niet volledig door verrast wordt als je ze tegenkomt.

Geen onaardig boek dus. Leuk om gelezen te hebben, het zal ook vast wel gewaardeerd worden door anderen. Maar ik mistte er toch wat in. Dat heeft deels te maken met mijn voorliefde voor onvertaalde literatuur: een belangrijk onderdeel is voor mij toch het taalgebruik. Ik heb genoten van de beeldspraak in Tommy Wieringa's Joe Speedboot. En al lijkt mij de vertaling in orde, ik denk toch dat Duitse lezers er qua stijl meer uit zullen kunnen halen. Ik vond de stijl prettig leesbaar, maar niet bijzonder. Een tweede probleem is denk ik, dat ik geen jongen van 14 ben, trouwens ook nooit geweest. Jongeren zullen dit boek anders lezen, misschien wordt het wel net zo'n cultboek als The Catcher in the Rye van J.D. Salinger. En misschien dat mannen het ook anders lezen.

Voor een leesclub met alleen maar vrouwen zou ik het niet aanbevelen, maar als er ook mannen lid van zijn wordt het wat anders. Dan kunnen er misschien nog interessante discussies ontstaan. Bijv. over de vraag of er zoiets als mannen- en vrouwenboeken bestaan. Het meest geschikt lijkt het me echter toch als jongerenboek.

©JannieTr - 12 september 2011.

NTR brengt De Slavernij op televisie

AMSTERDAM - De NTR brengt twee nieuwe series op de buis: De Slavernij en De Slavernij junior.

Daarin komt het verhaal over dit gevoelige deel van onze vaderlandse geschiedenis aan het licht, maakte de omroep dinsdag bekend.

De volwassen versie, waarvan de presentatie in handen is van Daphne Bunskoek en Roué Verveer, laat aan de hand van dagboeken, persoonlijke documenten en gesprekken met nazaten de slavernij zien vanuit het perspectief van de gewone mensen.

De Slavernij bestaat uit vijf delen en begint, evenals de juniorserie, op 18 september 2011.

Curaçao

Bunskoek speurt naar historische feiten en het grote verhaal van de miljoenen mensen die slachtoffer werden van de slavernij.

Ze praat met nazaten en deskundigen en reist af naar plekken waar de sporen van het slavernijverleden nog volop aanwezig zijn, in Nederland maar ook op Curaçao, in Suriname, Brazilië en Afrika. Comedian Verveer zoekt in zijn land van herkomst, Suriname, naar de sporen van zijn eigen familieverleden.

Kinderarbeid

Lisa Wade presenteert de kinderversie, die zes afleveringen telt. Deze serie is bedoeld voor kinderen van zeven tot veertien jaar. Zij krijgen het verhaal over de slavernij voorgeschoteld aan de hand van archiefmateriaal, documentaire- en dramafragmenten.

Wade besteedt naast de geschiedenis ook aandacht aan kinderarbeid zoals die nu nog te vinden is in Benin en Bangladesh.

De series volgen op de succesvolle geschiedenisreeks De Oorlog, die eerder te zien was bij de NPS

Uit: Nu.nl/cultuur - media. Zie: http://www.nu.nl/media/2522975/ntr-brengt-slavernij-televisie.html

©JannieTr, 9  september 2011

Discussievragen bij Karin Anema - De groeten aan de koningin

Het eerste boek dat we dit seizoen lezen is geworden: Karin Anema - De groeten aan de koningin. De argumenten voor deze keuze zijn: 1. het is een genre dat we nog niet eerder lazen, 2. het brengt de verschillende bevolkingsgroepen en hun onderlinge verhoudingen in beeld, 3. het schetst een beeld van de natuurlijke rijkdommen  en 4. het vertelt terloops de geschiedenis. Het vormt daarmee een inleiding op de overige boeken.

Vorm

**Tot welk genre behoort het boek? Hebben we hier te maken met een reisgids, reisverslag, reisverhaal of een reisfantasie?  (Raadpleeg de bijgeleverde tekst over Reisbeschrijvingen of kijk bij Reisbeschrijving op Wikipedia).

**Beschouw je dit boek als fictie, non-fictie of als een mengeling van beide?

**In hoeverre kun je de stijl van dit boek literair noemen?  Denk daarbij aan bv. beeldspraak, sfeertekening, dialogen, woordkeus, ritme van de zinnen.

**In hoeverre is de vorm literair te noemen? Denk daarbij aan bv. een verhaallijn, een plot, karaktertekening  van belangrijke personen, de chronologie.

** Wat kun je zeggen over de keuze van de titel?

Inhoud

** Het boek heeft in Suriname nogal wat stof doen opwaaien. Kun je je daar wat bij voorstellen?

**Het doel van Karin Anema was vooral het leven en de cultuur van de inheemsen te leren kennen en beschrijven. Wat vind je van het resultaat?

** Idealiseert ze deze mensen?  Moraliseert ze? Is ze voldoende kritisch?

** Signaleert ze misstanden en problemen en draagt ze er een oplossing voor aan?

** Wat is volgens jou de reden van de botsing tussen Anema en Kapitein Ricardo Pane?

** In Suriname lijken de verschillende bevolkingsgroepen probleemloos naast elkaar te leven.  Uit Karin Anema's boek komt een ander beeld naar voren. Kun je voorbeelden geven van hun onderlinge discriminatie? Wat is daarvan de oorzaak denk je?

** Hoe beschrijft ze de rol van de blanken: zendelingen, wetenschappers, weldoeners, toeristische organisaties?  Is ze ook hier voldoende kritisch naar beide kanten? 

**Denk je dat haar boek iets kan veranderen aan de problemen die ze aankaart?

** Veel lezers zullen de geschiedenis van Suriname niet meer paraat hebben. Ze probeert dat te ondervangen door geregeld tussen de tekst door stukjes historie in te lassen. Gebeurt dat op een onnadrukkelijke wijze of vond je het storend?

** Zou je overwegen een ander reisboek van haar te lezen, bv. De Noorse liefde van W.F. Hermans of een roman: De weg naar Villarbón - het verhaal van een verlaten dorp in Spanje?

©JannieTr, 8 september 2011.

Geschiedenis van Suriname - onder red. van L. Dalhuisen e.a.

September 2011 - waardering: 9.

Inleiding

Dit seizoen zal het thema van onze leesclub zijn: Surinaamse literatuur. Om over genoeg achtergrondkennis te beschikken om over de thema's in de te lezen boeken en de uitwerking daarvan door de auteurs te kunnen discussiëren is dit boek een aanrader. Prachtig uitgevoerd door de Walburg Pers met heel veel kleurenillustraties en bij elk hoofdstuk ingekaderde extra informatie. Een heerlijk kijk- en leesboek.

Uitgeversinformatie

Suriname en de Surinaamse gemeenschap zijn nog steeds regelmatig in het Nederlandse nieuws. Geschiedenis van Suriname is de meest actuele uitgave over de turbulente geschiedenis van dit voormalige Nederlandse rijksdeel. Een onmisbaar naslagwerk voor wie op zoek is naar achtergronden.

In woord en beeld legt het boek een bewogen geschiedenis van ruim 10.000 jaar vast: over de oorspronkelijke bewoners, de lange weg van slavernij en kolonisatie naar democratie. Over Indianen, Europeanen, slaven en marrons, creolen, Hindoestanen en Javanen. Een team van Surinaamse en Nederlandse auteurs belicht de rol van Suriname in de Tweede Wereldoorlog, de bijdrage van de kolonie aan de welvaart van Nederland en de betekenis van bauxiet voor Suriname. Maar ook de achtergronden van de onafhankelijkheid, de jonge Republiek, de staatsgreep van Bouterse en het junglecommando van Brunswijk. De banden van Suriname met het Caribisch gebied, Surinamers in Nederland en Nederlanders in Suriname; het komt allemaal uitgebreid aan bod. Geschiedenis van Suriname hoort in iedere boekenkast in Nederland en Suriname te staan. Het laat u kennismaken met de verschillende visies op de uitermate boeiende geschiedenis van een land waarin mensen uit vier werelddelen met elkaar samenleven. 

Geschiedenis van Suriname - onder red. van Leo Dalhuisen e.a. Zutphen, Walburg pers, 2007. Geb. met stofomsl., 192 p. , ill. , 30 cm, met lit. opg., reg. ISBN: 978-90-5730-494-1.

©JannieTr, 4 september 2011

Eindoordeel Academica Literatuur Prijs 2011

Mijn eindoordeel voor 2011 is geworden:

1. Bart Vercauteren - Het graf van de voddenraper (8,5)

2. David Pefko - Levi Andreas (7)

3. Menno Lievers - De val van Hippocrates (7-)

4. Peter Buwalda - Bonita Avenue (6,5)

5. Gerrie Hondius - Ik ontmoette een man (6).

Leesclubthema seizoen 2011-2012

Het thema van het komende seizoen voor onze leeskring zal worden: Suriname. Aanleiding vormt het overlijden van Clark Bertram Accord op 11 mei 2011 te Amsterdam.  "Een belangrijke Surinaamse schrijver" stond er in de krant, maar zijn naam is onder Nederlanders nauwelijks bekend.

 Anders dan in Indonesië is in Suriname na de onafhankelijkheid (1975) de Nederlandse taal volop in gebruik gebleven, zowel bij Surinaamse schrijvers die besloten naar Nederland te gaan, als bij hen die in Suriname bleven wonen. Het is in Suriname nog steeds de officiële taal.

Wie zich met Nederlandstalige literatuur bezig houdt, dient dus ook aan de Surinaamse literatuur aandacht te geven. En daarmee aan de voorgeschiedenis ervan en aan de huidige ontwikkelingen.

De eerste bijeenkomst is binnenkort. Met behulp van internet en enkele algemene boeken over Suriname heb ik voor de leesclubleden een mapje gemaakt met de voornaamste feiten over de geschiedenis, de bevolkingsgroepen, religie, geografie en natuur, taal, economie, gezondheidszorg en onderwijs, middelen van bestaan en politiek van Suriname. En natuurlijk de literatuurgeschiedenis, met speciale aandacht voor de rol van de orale literatuur. Van de literatuurgeschiedenis van Suriname is een zeer uitgebreid overzicht beschikbaar op Wikipedia. De verschillen met de literatuurgeschiedenis van West-Europa zijn groot. In een van de latere bijeenkomsten zullen we dat nader uitwerken.

De meeste boeken die wij zullen lezen zijn van na 1975. De leeslijst is inmiddels bekend. Het bleek niet eenvoudig van de meest geschikte titels voldoende exemplaren te vinden bij de bibliotheken van Zeeland. Wij gaan proberen te ontdekken of de geschiedenis van Suriname, bijna 150 jaar na de afschaffing van de slavernij, nog steeds een rol speelt bij de keuze van de  thema's of bij de uitwerking daarvan in de moderne Surinaamse literatuur.

Wie een mooi, inleidend boek over Suriname wil lezen raad ik aan:

*Geschiedenis van Suriname - onder red. van Leo Dalhuisen e.a. Zutphen, Walburg Press, 2007.

Kennismaken met moderne Surinaamse auteurs kan via:

* Voor mij ben je hier: verhalen van de jongste generatie Surinaamse schrijvers - onder red. van Michiel van Kempen. Amsterdam, Meulenhoff, 2010.

De orale literatuur komt aan bod in:

Westindische sprookjes - samengest. door Beert Oosterhuis. Rijswijk, Elmar, 1994.

Het standaardwerk over de literatuurgeschiedenis van Suriname is:

* Een geschiedenis van de Surinaamse literatuur - Michiel van Kempen. Breda, De Geus, 2003. 2 delen.

©JannieTr, 3 september 2011

Leeskring Philippine

Nadat ik in januari 2006 in Zeeuws-Vlaanderen kwam wonen ging ik op zoek naar een leesclub. Met de bedoeling om zowel mijn passie voor het lezen van Nederlandse literatuur te kunnen delen, als om contact te leggen met streekgenoten. In november 2006 vond ik via de bibliotheek een al jaren bestaande leesclub die mij wilde accepteren als lid. Na ruim 4 jaar werd mij helaas duidelijk, dat deze club mij niet bracht wat ik gehoopt had. Ik besloot mijn lidmaatschap op te zeggen.

Ik vond ondertussen een andere ingang: bij een welzijnsorganisatie bood ik aan als vrijwilliger een cursus te geven onder de titel Lezen in een leeskring. In 8 lessen, gegeven in de bibliotheek, kregen de cursisten les in de literaire analyse van een boek en het herkennen van de instrumenten die een schrijver gebruikt om zijn boek te schrijven. Bij elke les hoorde ook een roman om thuis te lezen en huiswerkopgaven om het geleerde in praktijk te brengen.

Het sloeg aan. De eerste cursus, die in september 2009 begon, was overschreven. Er moesten mensen op de wachtlijst. Uiteindelijk startten we met 11. Na afloop verzochten 8 cursisten mij hen nog een jaar te begeleiden om te kunnen oefenen met het geleerde. Voor dat doel werd in september 2010 de Leeskring Philippine opgericht. Tegelijkertijd startte de tweede lichting cursisten met de cursus Lezen in een leeskring. Door allerlei administratieve tekortkomingen bij de welzijnsorganisatie lukte het met veel moeite uiteindelijk slechts 6 cursisten te bereiken. Eigenlijk te weinig om effectief mee te kunnen werken, maar ook zij maakten het jaar vol. Daarvan gaven er 2 te kennen dat zij zich graag aan zouden willen sluiten bij de Leeskring Philippine. Bij de start van het komende seizoen in september 2011 zullen we verder gaan met 7 leden.

Elk seizoen wordt er met een ander thema gewerkt (een schrijver, land, genre, periode etc.). Oud-cursisten hebben het recht gekregen zich opnieuw te melden voor deelname bij aanvang van elk nieuw seizoen. Het maximum aantal leden zal echter steeds 8 zijn. Dat houdt o.a. verband met het feit dat alle boeken geleend worden via een leesclubabonnement bij de bibliotheek. Er moeten dus van de gewenste titels 8 exemplaren aanwezig zijn bij de diverse bibliotheken in Zeeland. De Leeskring heeft verder een abonnement op Boek-delen en op Boek. Deze tijdschriften circuleren bij de leden en worden op de bijeenkomsten geruild.

De bijeenkomsten vinden om de 6 weken plaats; de data worden aan het begin van het seizoen bekend gemaakt. Ze zijn op een vaste doordeweekse avond van 19.30 tot 22.00 uur. Halverwege een koffiepauze en vanaf 21.30 uur napraten bij een drankje en een hapje. Ook de boekenlijst is vooraf bekend, zodat wie dat wil "vooruit" kan lezen. De deelnemers zijn bij toerbeurt gespreksleider. Soms worden de discussiepunten/vragen bij het boek meegegeven bij de uitreiking ervan. Zowel de biografie van de auteur, als de literaire analyse en het thema van het boek komen aan bod. En uiteraard de leeservaring van de individuele leden.

©JannieTr, 2 september 2011

10 Tips voor leesclubs

Voor wie belangstelling heeft voor lezen in een leesclub heb ik de volgende tips:

1. Lees eerst het boek: Lezen en leesclubs van Inge Drewes.

2. Als je je ergens bij aan wilt sluiten, informeer dan bij je bibliotheek of boekhandel of zij je misschien in contact kunnen brengen met bestaande leesclubs.

3. Als je zelf een leesclub op wilt richten geef daar dan via dezelfde kanalen ruchtbaarheid aan. Of vraag via sociale media of kennissenkring of er belangstellenden zijn.

4. Bepaal van te voren goed welke soort boeken er gelezen gaan worden. De smaak van de deelnemers moet niet te veel uiteenlopen. Er bestaan ook leesclubs die uitsluitend thrillers lezen of historische romans of non-fictie. Aan jou de keus.

5. Zorg voor ongeveer 8 deelnemers, dat is het ideale aantal.

6. Kom niet vaker dan eens in de 6 weken bij elkaar: zo heeft iedereen voldoende tijd voor het leesclubboek, maar ook de tijd om nog andere boeken te lezen of juist extra aandacht aan het leesclubboek te geven.

7. Stel de data voor een heel jaar vast en wijk daar niet meer van af. Streven naar data waarop steeds iedereen aanwezig kan zijn is zinloos.

8. Stel de lijst van te lezen boeken ook voor een heel jaar op. Dat laat de mogelijkheid tot "vooruit" lezen open.

9. Vraag bij de bibliotheek na of er mogelijkheden zijn voor een leesclubabonnement. Als de boeken zelf gekocht worden denk dan ook eens aan tweedehands en ramsj (ook via internet).

10. Extra: neem eventueel gezamenlijk een abonnement op boekentijdschriften en onderneem af en toe een uitje: museum, literaire wandeling, toneelstuk, boekverfilming, lezing auteur.

Succes!

Inge Drewes - Lezen en leesclubs. Pearson Benelux, 2006. Paperback, 232 pg., lit. opg. ISBN: 978-90-430-1208-9. 

©JannieTr, 1 september 2011