Remco Campert - Vrienden en vriendinnen en de rest van de wereld

Januari 2013 - waardering: 7.

Inleiding

Logisch dat elke uitgever tijdens de Boekenweek probeert een graantje mee te pikken. En ook logisch dat je dan je beste auteurs vraagt met iets op de proppen te komen dat aansluit bij het thema van dat jaar. In 2012 was dat Vriendschap en andere ongemakken. Remco Campert kwam met een (in omvang) bescheiden bundeltje: een fraai vormgegeven gebonden boekje met een aansprekende omslag. Met, voor zover ik na kon gaan, niet eerder verschenen verhaaltjes. -Tjes inderdaad, want de meeste zijn kort tot zeer kort. Maar wel echte Campert verhaaltjes. En dus hoort het bij elke Campert-fan thuis in de verzameling.

Samenvatting

Remco Campert (1929) is een van de laatste nog levende vooroorlogse schrijvers, en zeker de succesvolste. Op latere leeftijd beweegt hij zich steeds meer op de korte baan van gedichten, columns en zeer beknopte verhalen. In deze nieuwe bundel staan 36 zeer korte verhalen (het kortste telt vier regels). Campert beschrijft doorgaans gewone mensen in een opmerkelijke situatie met vaak een tragisch-ironische ondertoon. Mededogen, onderkoelde humor en rake karakterisering ronden het geheel af. De thematiek is nergens zwaar en daardoor lijken de verhalen soms niemendalletjes te zijn, maar dan wel niemendalletjes die met meesterhand zijn geschreven, met kennelijk plezier in taal en formuleerkunst. Dik is de bundel niet, maar herlezing zal aan het boek geen afbreuk doen, en de aandachtige lezer heeft per keer minstens een uur leesplezier, herkenning en stof tot nadenken. (Biblion-Drs. Cees van der Pluijm).

Leeservaring

Er staan 36 verhalen in het bundeltje van 94 pagina's. De meeste tellen 2 of 3 bladzijden, sommigen slechts 1 en de langste 7. Ze hebben allemaal een andere toon. Duidelijk wordt dat Campert nog steeds graag experimenteert, dat hij over vele stijlen beschikt, dat hij melancholisch kan zijn, melig, scherp of zachtmoedig en als altijd graag met de taal stoeit. Sommige verhalen hebben een plot, andere zijn observaties, grapjes of doordenkertjes. De humor is nergens ver weg. Al is die soms erg wrang.

"Het creatieve proces

Vijftig kinderlijkjes drijven er in de recreatieruimte van de plezierboot Irina, na een aanvaring in minder dan 1 minuut gezonken in de Wolga, meldden duikers volgens Reuter. Er zit een gedicht in, denkt de dichter. Alleen: hoe krijgt hij het boven water?"

Vrienden, vriendinnen en de rest van de wereld is de titel van de verzameling. Dat dekt de lading uitstekend: over allerhande mensen gaat het, en over hun onderlinge relaties, meestal problematisch.

 Een hecht paar gaat over een echtpaar dat ruzie krijgt en constateert dat ze elkaar zo goed kennen dat ze al van te voren weten wat de ander gaat zeggen en dat ruzie daarom alleen nog zin heeft als er publiek bij is. Of Voetbal: over twee echtparen waarvan de vrouwen de avondjes samen niet leuk meer vinden, omdat de mannen alleen maar over voetbal praten. De harde borstel vond ik een van de leukste, waarin Klein Franske, zoon van een mijnwerker en hardhandig grootgebracht, in zijn schuur een bijzonder schilderij heeft staan. Ik kan de clou van deze verhaaltjes hier natuurlijk niet verklappen. Zelf lezen zou ik zeggen.

Maar waar ik vooral van kan genieten is het spelen met taal, stijl en bekende motieven. Duimelot, Likkepot enz. als een muziekbandje in De teloorgang, Klein Duimpje, Roodkapje en andere sprookjesfiguren in een verhaal met de titel: Duim en de dingen. Of Smartlap met de bijbehorende clichés.

Hoe afwisselend de bundel is, blijkt wel uit het 1 bladzijde lange verhaaltje dat tegelijk een gedicht is en dan ook de titel draagt: Gedicht. Het is verwijzing naar een van zijn bekendste gedichten:

Credo

ik geloof in een rivier
die stroomt van zee naar de bergen
ik vraag van poëzie niet meer
dan die rivier in kaart te brengen

ik wil geen water uit de rotsen slaan
maar ik wil water naar de rotsen dragen
droge zwarte rots
wordt blauwe waterrots

maar de kranten willen het anders
willen droog en zwart van koppen staan
werpen dammen op en dwingen
rechtsomkeert

© Remco Campert
uit: 'Vogels vliegen toch'.

Maar ook dat zal de lezer zelf moeten gaan lezen. Wie meer gedichten van Campert wil lezen, verwijs ik graag naar de Poëzietafel, onderdeel van de leestafel: http://www.poezie-leestafel.info/remco-campert

Een leuk bundeltje. Om af en toe nog eens op te pakken en opnieuw te lezen. Lichtvoetig leesplezier met een onopvallende stevige literaire basis: Campert is nog steeds een meester in de kunst.

Remco Campert - Vrienden, vriendinnen en de rest van de mensheid. Amsterdam, De Bezige Bij, 2012. Geb. met stofomsl., 94 pg. ISBN: 978-90-234-6888-2.

©JannieTr, 10 januari 2013.