James Dillard laat het leven over zich heen komen. Hij woont in hotels, bestelt Franse kazen en dure wijnen en gaat soms met een meisje naar bed. Maar met Marie is het anders. Voor het eerst heeft hij het idee dat er echt iets van hem gevraagd wordt. Tussen James en Marie ontwikkelt zich een uitzonderlijke liefde. Op een klein Zweeds eiland gaat het toch mis: waar James houvast vindt, zakt Marie steeds verder weg in haar zelfverkozen isolement.
Niet veel later krijgt James telefoon. Monica, redacteur van een literaire uitgeverij, heeft een verzoek. Of James een boek wil schrijven. Hij stemt toe, in de hoop eindelijk verlost te worden van zijn verdriet, door opnieuw iemand te worden.
IJstijd is een roman over de liefde, over literatuur en over identiteit. Bepaal jij wie je bent, of word je gedefinieerd door de omstandigheden? (Achterflap Bezige Bij).
Leeservaring
Het schijnt dat James Dillart een personage is uit een eerder boek van Maartje Wortel. Maar aangezien ik nog niet eerder iets van haar las, is dit mijn eerste kennismaking met beiden. En dan is er nog Marie, die via de verhalen van James tot leven zou moeten komen en nog een beetje Monica. Ze blijven allemaal wat vaag en ongrijpbaar voor me. Maar laat ik bij het begin beginnen.
In IJstijd wisselen twee (chronologische vertelde) verhaallijnen elkaar af: het heden en het nabije verleden. Beide worden in de tegenwoordige tijd verteld, alsof dat verleden nog niet echt voorbij is. In het heden maken we kennis met James die in een hotelkamer zit te treuren om zijn verbroken relatie met Marie. Tussen de huidige gebeurtenissen door lezen het gehele relaas over zijn ontmoeting met Marie, het verloop van hun relatie en de afloop ervan. Via flashbacks wordt ook duidelijk hoe de relatie van James (enig kind) met zijn ouders was/is: zeer afstandelijk, terwijl hij zich wel steeds opmerkingen van vader en moeder herinnert en zich die aantrekt. Het contact met zijn vader is zo goed als verbroken, met zijn moeder bestaat het nog uit een enkel telefoontje. Ze betaalt alles voor hem, noemt hem lieverd en knapperd, maar verder moet hij zichzelf maar redden.
Als hij in het heden gebeld wordt door Monica (redacteur bij een uitgeverij) die hem vraagt een boek te schrijven, leeft hij even op, maar het project mislukt en het lijkt er op dat hij weer terug bij af is. Maar toch is er iets veranderd. Wie wil weten wat, moet het verhaal maar lezen.
Arnon Grunberg wordt door velen beschouwd als een groot literair talent. Maar helaas ben ik na één boek (Tirza) afgehaakt. Soms zijn er schrijvers waarbij dat gebeurt: ze worden door een deel van de lezers op handen gedragen en anderen houden niet van hun schrijfstijl. Daarmee wordt geen waardeoordeel uitgesproken, het is gewoon een verschil in smaak. En ik ontdekte al snel, dat ik in de manier van vertellen van Maartje Wortel Grunberg herkende.
De meest vreemde wendingen en onwaarschijnlijke gebeurtenissen in het verhaal kun je lekker absurd of hilarisch noemen. Je kunt er om lachen of juist diep over nadenken, maar ze kunnen je ook storen. Omdat ze op zich wel zouden kunnen en het echte leven ook niet logisch in elkaar zit, zijn ze volkomen legaal in fictie. Maar voor mij is het allemaal teveel van het goede.
Wel kon ik de humor inzien van de satirische manier waarop het literaire wereldje op de hak genomen wordt. Van de uitnodiging om schrijver te worden ("kan iedereen, echte schrijvers zijn dood"), via de boekhandel met boekenclub en een schrijversavond, tot een feestje op de uitgeverij met andere schrijvers en recensenten. En Monica, die uiteindelijk bepaalt waarover geschreven moet worden en hoe, want dat kan natuurlijk niet aan een schrijver overgelaten worden. "Het gaat niet om wat de schrijver wil zeggen, maar om wat de mensen willen lezen".
Ik vind het een pluspunt, dat Maartje Wortel duidelijk wel haar eigen weg gevolgd heeft in dit boek.
Er worden terloops heel wat citaten van andere schrijvers aangehaald en teksten van muziek. Ze zullen allemaal wel bijdragen aan de diepgang die onder de ijsschotsen verborgen moet liggen. Maar ik heb geen moeite meer gedaan daar naar op zoek te gaan. Zowel James als Marie gingen voor mij niet leven. Het bleven vage, tobberige figuren zonder enige richting in hun leven. Ik kon me niet in hen verplaatsen, ik kon niet met ze meevoelen en ik begreep ze ook niet.
Ik kwam zeker mooie uitdrukkingen tegen die om overdenking vragen, alleen konden die (voor mij) het verhaal niet redden. Jammer, want ik heb begrepen dat haar korte verhalen wel de moeite waard zijn. Misschien moet ik die nog maar eens proberen.
Maartje Wortel - IJstijd. Amsterdam, De Bezige Bij, 2014. Paperback, 234 pg. ISBN: 978-90-234-8541-4.
Leesclubs die zich aan dit boek willen wagen, hebben wellicht belangstelling voor de bijbehorende discussietips van Boek-delen: Discussietips IJstijd (KLIK HIER)
Ik las dit boek als 4/30 van de Ik Lees Nederlands uitdaging 2015(KLIK HIER).
© JannieTr, januari 2015.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten