Lezen doe je voor je plezier, toch?

Als ik trouw alle vragen blijf beantwoorden die Hendrik-Jan dit jaar stelt in de serie #50 books, dan krijgen de lezers van dit blog een aardig beeld van wie ik ben en wat me bezig houdt. Tenminste voor zover het boeken en lezen betreft.....Zelf vind ik het leuk om te doen: het zet me aan het denken over wat ik belangrijk vind op dit gebied en het opent perspectieven die ik nader wil onderzoeken.

De vraag van deze week: Heb je ook ‘guilty-pleasure’ boeken en lees je die stiekem of juist niet? (KLIK HIER) riep bij mij een antwoord op waarvoor ik al tijdens mijn opleiding tot bibliothecaresse afkeuring ontving. Heerlijk om dat hier nog eens onbekommerd te kunnen uiten.

Het woord alleen al: "guilty-pleasure".  Het is voor mij een contradictio in terminis. Of het nu gaat over lezen en muziek beluisteren of het bezoeken van films, podiumkunsten of andere kunstuitingen: je mag er van uitgaan dat mensen dat voor hun ontspanning en plezier doen. Wie ergens plezier aan beleeft, kan zich onmogelijk schuldig voelen, tenzij..... hij/zij het gevoel heeft dat anderen dat af zouden keuren, omdat het niet aan bepaalde kwaliteitseisen of -normen voldoet. Waarmee de volgende vraag zich al weer opwerpt: en wie bepaalt welke dat zijn?

Maar laat ik me beperken tot het boek. Zelf lees ik  Nederlandse literatuur in de breedste zin van het woord. Vaak psychologische romans, maar ook goed geschreven non-fictie, af en toe young-adult en soms een kinder- of jeugdboek. Al deze boeken lees ik voor mijn plezier en ik kies ze daarom ook zorgvuldig uit. Het maakt mij niet uit wat anderen ervan vinden. Dus waar zou ik me schuldig over moeten voelen? Dat ik bepaalde boeken té literair vind en ze links laat liggen? Dat ik sommige kinder- en jeugdboeken ook tot de literatuur wil rekenen?

Mijn smaak heeft zich in de loop van vele jaren ontwikkeld. Detectives las ik graag, nu wat minder. Chicklits, fantasy en thrillers trekken mij niet. Ik heb ze geprobeerd, maar ze passen niet bij mij. Maar daarmee keur ik het genre niet af en zal ik nooit beweren dat mensen die dat wel graag lezen zich een "guilty-pleasure" veroorloven. Vroeger was de taak van de bibliotheek (zo leerde ik nog) mensen te "verheffen". Voor minder dan streekromans was geen plaats en zelfs die moesten dienen als opstap naar "serieuzere literatuur". Stripboeken: aanvankelijk een vloek. Slechts langzaam veranderde dat. Kinderen moeten toch ergens beginnen.

Onnodig te zeggen, dat ik erg blij ben met het schotschrift van Alex Boogers - De lezer is niet dood (KLIK HIER) , zoals men hier al heeft kunnen lezen. Voor elke niet-lezer bestaat er een boek dat hem aanspreekt en tot een geregelde lezer kan maken. Als hij zich er in kan herkennen, als het een onderwerp is dat hem interesseert of als het zijn fantasie prikkelt. Als hij er op zijn eigen niveau maar plezier aan kan beleven. En hoe zijn smaak zich daarna zal ontwikkelen is van minder belang. Krijg hem eerst maar eens aan de gang. We mogen blij zijn met Alex Boogers als ambassadeur: ik heb al begrepen dat hij een graag geziene gastspreker is op het vervolgonderwijs.

Een ander, fantastisch product is Boek-start van de Openbare Bibliotheken: elke pas geboren baby krijgt een gratis leeskoffertje en ouders worden gestimuleerd kinderen zo vroeg en veel mogelijk voor te lezen. En er zijn veel mooie prentenboeken! Ook daarna blijft voorlezen fijn, ook als een kind zelf al kan lezen. Een spannend verhaal of een troostend  over het verdriet als je huisdier dood ging, een eerste kennismaking met het heelal, etc. Zo hoort de bibliotheek te werken: mogelijkheden bieden voor iedereen om te lezen wat van zijn gading is, zonder een ander plan dan kinderen/mensen plezier te verschaffen bij het lezen en geen schuldgevoel aan te praten, dat wat ze lezen eigenlijk geen "volwaardige literatuur" is.

Dat wil niet zeggen dat er helemaal geen grenzen zouden moeten zijn in wat er aangeboden wordt. Maatschappelijke normen en waarden zullen blijven gelden. Maar respect hebben voor de smaak van anderen en de redenen waarom ze op welk moment dan ook kiezen voor een bepaald soort boeken is toch wel het minste dat we zouden moeten kunnen opbrengen.

Ontspanning en plezier bij het lezen van boeken, daar draait het om en dan is in dat verband "guilty-pleasure" voor mij een verkeerd gekozen uitdrukking.

© JannieTr, april 2016. 

De leesvraag #50books (KLIK HIER) is een initiatief van Peter in 2013. Martha nam het in 2014 over en in 2015 ging Peter zelf weer verder. Vanaf 2016 doet Hendrik-Jan dat. Vanaf "2016: vraag 2" probeer ik ook elke week mee te doen.