Maarten 't Hart - De moeder van Ikabod

In 2015 is de J.M.A. Biesheuvelprijs (KLIK HIER) voor de beste Nederlandstalige verhalenbundel in het leven geroepen. Het bijzondere aan deze geldprijs is, dat de hoogte ervan bepaald wordt door de bereidheid van lezers er aan bij te dragen via crowdfunding, zonder dat ze nog weten naar wie hij zal gaan. Dat bepaalt een vakjury. Tijdens de Week van het korte verhaal wordt de winnaar bekend gemaakt. Dit jaar won Maarten 't Hart de prijs met zijn verhalenbundel De moeder van Ikabod. Het prijzengeld bedroeg ruim € 5000. Eerdere winnaars waren Rob van Essen en Marente de Moor.

In de bundel staan 18 korte verhalen. Het eerste verhaal De stiefdochters van Stoof las ik eerder als deeltje van de Bruna serie Literaire juweeltjes. De andere waren allemaal nieuw voor me. Ik vermoed dat deze voor het merendeel nog niet zo heel lang geleden geschreven zijn. Ze komen onmiskenbaar uit de koker van Maarten 't Hart, maar de toon is anders. Ik kan het niet anders omschrijven, dan dat er een zekere mildheid in geslopen is. Misschien zijn zijn korte verhalen daar bij uitstek geschikt voor.

De bekende thema's keren er uiteraard in terug: het geloof, de klassieke muziek, vogels en zijn moestuin. Soms spelen ze een hoofdrol, vaak is het achtergrondmuziek. Wat ook nooit ontbreekt is de humor, afwisselend venijnig en scherp, dan weer dwaas en hilarisch. Aan de onverwachte wendingen binnen verhaal lees je het plezier af waarmee hij zijn fantasie de vrije loop geeft. Ook al stoelen veel verhalen, zoals vaker in zijn werk, ongetwijfeld op autobiografische feiten. 

Voor ieder wat wils in deze geslaagde bundel. Wie vooral van een hilarisch verhaal houdt, zal genieten van De buitendeur, een hachelijk avontuur dat Maarten overkomt in Leiden, als hij in de vroege morgen wordt beroofd en gedwongen om mee te doen met een overval. Zijn mildere toon ten aanzien van het geloof komt het best tot uiting in De moeder van Ikabod. Een aantrekkelijke vrouwelijke dominee, een kerkdienst waarbij niemand komt opdagen en een interessante discussie over het geloof zijn de hoofdbestanddelen van dit verhaal.
Het meeste plezier heeft 't Hart ongetwijfeld beleefd aan het schrijven van Het kompas, waarin hij zijn huis probeert te verkopen voor een redelijke prijs. Zoals in de meeste andere verhalen in deze bundel verandert een normale gebeurtenis gaandeweg in een klucht en wat is leuker voor een schrijver om het verhaal steeds verder op te rekken en af te sluiten met een goed gevonden uitsmijter.

Het is geen wonder dat Maarten 't Hart met deze bundel de J.M.A. Biesheuvelprijs heeft gewonnen. Toeval is dat er ook een heel kort verhaal in staat met als titel: De hoofdprijs. Daarin wordt hij meermaals verward met Maarten Biesheuvel. Ook op het moment dat bekend werd (in 2006) dat aan Biesheuvel de P.C. Hooftprijs toegekend was. Nee, ik ga niet verklappen hoe dat verhaal verder gaat. Voor alle verhalen in deze bundel geldt dat de clou het perfect afmaakt en dat geldt ook voor De hoofdprijs. Maar dat juist hij nu de J.M.A. Biesheuvelprijs wint, is een wending die hij met al zijn fantasie niet voorzag.

Maarten 't Hart - De moeder van Ikabod. Amsterdam, De ArbeidersPers, 2016. Geb., 283 pg., ISBN:978-90-295-1004-2.

© Jannie Trouwborst, april 2017.