Juni 2009 – waardering: 6,5.
De hoofdpersoon uit de debuutroman van Pieter Webeling (1965) is een jonge vrouw met hetzelfde beroep als hijzelf: interviewer. Zij is daarin zo succesvol dat ze er een belangrijke prijs mee in de wacht sleept. Ergens halverwege de roman vraagt ze zich af: “Als ik werkelijk betekenis wilde geven aan mijn talent, waarom richtte ik mij dan niet op mooie verhalen? Schrijf fictie. Schrijf een roman. Hoe vaak had ik dat niet gehoord?” Iets dergelijks moet Pieter Webeling zich afgevraagd hebben. Maar het schrijven van een werkelijk goede roman vraagt toch om meer kwaliteiten dan alleen een goed interviewer te zijn. Niet dat Pieter Webeling een slecht boek geschreven heeft (al ik vind de debuutroman van zijn collega Frènk van der Linden - De Steniging van vorig jaar beter geslaagd). Het is dan ook te hopen dat het niet bij dit debuut blijft. Maar er valt toch wel het een en ander af te dingen op deze Veertig dagen.
Het getal veertig speelt een belangrijke rol in het boek. Zo zijn er 3 delen met als titels: Veertig seconden, Veertig dagen en Veertig jaar. Het verhaal ontwikkelt zich vooral in het middelste en omvangrijkste deel. In het eerste deel zijn we er getuige van hoe Jennifer (30 jaar oud) in veertig seconden verliefd wordt op Joeri. Na drie maanden blijkt ze zwanger, maar omdat Joeri het kind niet wil, laat ze het weghalen. Die gebeurtenis vreet aan hun relatie. Joeri maakt een slippertje met Grace, de zus van Jennifer. Het deel eindigt met de bekentenis van Grace aan Jennifer dat ze zwanger is van Joeri en dat ze bij elkaar willen blijven en het kind zullen houden.
In het tweede deel zijn we ruim 5 jaar verder. Jennifer krijgt van haar vader te horen dat Grace kanker heeft en niet lang meer zal leven (nog veertig dagen zal achteraf blijken). Jennifer leeft teruggetrokken in Schagen en werkt er in een boekwinkel. Interviews doet ze nauwelijks meer. Ze heeft een moeizame relatie met een nieuwe vriend: Luc. Het contact met haar zus heeft ze volledig verbroken. Maar Grace zou graag willen dat Jennifer een boek over haar leven schrijft voor haar zoontje David als herinnering aan zijn moeder. Met tegenzin zoekt Jennifer haar zus weer op en begint ze aan het boek. Langzamerhand ontwikkelt zich een band tussen David en Jennifer. Grace wordt steeds zieker en heeft de datum voor de euthanasie al vastgesteld als Jennifer iets te horen krijgt dat haar een reden geeft om haar zus ervan te verdenken haar te willen manipuleren. De haat is nooit helemaal verdwenen en ze neemt wraak voor al het verraad dat haar is aangedaan.
Het derde deel neemt maar enkele bladzijden in beslag. Jennifer is veertig jaar geworden. Zij en Luc hebben David een nieuw thuis gegeven. Jennifer moet verder leven met een zwaarwegend geheim dat ter wille van David nooit bekend mag worden, maar ze vraagt zich af of ze niet een vreselijke vergissing gemaakt heeft. En ze beseft wie ze allemaal tekort gedaan heeft met haar daad. Het doet een beetje denken aan Een nagelaten bekentenis van Marcellus Emants.
Jammer genoeg heeft Webeling een overvloed van bijbelse symboliek in het verhaal willen stoppen. Veertig speelt een belangrijke rol in de bijbel: dat wordt allemaal nadrukkelijk vermeld. Net als het taalkunstje Jezus maken van je zus. Pasen, Hemelvaart, Kerst krijgen extra aandacht en boven het laatste hoofdstuk staat een bijbeltekst die een rol moet spelen in de laatste zinnen van het boek. De namen David en Grace zijn ook niet zonder betekenis. Terwijl er verder eigenlijk nergens tekenen zijn van enig religieus besef bij de hoofdpersonen (alleen Grace wordt naar het eind toe wat spiritueler). Misschien heeft hij het te mooi willen maken?
De karaktertekening valt tegen. Natuurlijk is het erg moeilijk om je als ruim veertigjarige man te verplaatsen in een jonge vrouw. Dat is dan ook maar gedeeltelijk gelukt. Ik vind het niet erg waarschijnlijk dat een dertigjarige, zelfstandige vrouw die geen abortus wil, dat toch doet voor een man die ze pas 3 maanden kent. Ik vind het ook niet logisch, dat ze daar niet vooraf over gesproken heeft met Grace, die altijd als een moeder voor haar geweest is, sinds hun moeder stierf (Jennifer was toen zelf ook pas 5 jaar). Het perspectief ligt bij Jennifer: haar karakter komt daardoor nog enigszins uit de verf. Van Grace weten we al minder en de mannen: Joeri, Luc en de vader blijven nogal vaag, dat zijn meer typetjes geworden.
Toch is het best een aardig boek om te lezen. Sommige scènes zijn ronduit ontroerend en met groot inlevingsvermogen geschreven. De stijl is meestal vlot, soms wat clichématig of gezocht. Er zitten verrassende wendingen in het verhaal, maar de plot is naar mijn smaak wat geforceerd. Als debuut mag het er zijn. En wie weet wat er nog volgt.
De auteur: Pieter Webeling (Den Helder 1965) werkt als interviewer en journalist voor o.a. de Volkskrant, Rails, Jan en Humo en als gespreksleider. Voor zijn boek De vijf grote emoties sprak hij onder meer met Jan Wolkers, Tim Krabbé en Jan Decleir. Veertig dagen is zijn romandebuut. Zie ook www.veertigdagen.nl
Amsterdam, Cossee, 2008. Geb., 203 p., isbn: 978-90-5936-222-2
© JannieTr, 17 mei 2009.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten