woensdag 17 februari 2016

Renate Dorrestein - Noorderzon

In mijn blog "Schrijvers over schrijven" haalde ik twee boeken van Renate Dorrestein aan: Het geheim van de schrijver (KLIK HIER) en De blokkade (KLIK HIER).  In dat laatste, intrigerende boek gaat ze op zoek naar de oorzaak van haar writer's block. Het is een intiem en persoonlijk verhaal geworden, waarbij een traumatische gebeurtenis van jaren daarvoor een grote rol gespeeld blijkt te hebben. Ze geeft aan dat dat achteraf te zien is in de boeken die ze aanvankelijk schreef. Ze noemde daarbij o.a. Noorderzon. En dat wil ik dan natuurlijk graag zelf ervaren.


Samenvatting

Topaas, een jonge vrouw, wordt getergd door schuldgevoel wanneer een automobiliste het leven laat omdat zij dronken op de fiets zat. Overal waar zij zich vertoont gebeuren er ongelukken, zelfs als ze naar een eiland vlucht. Misschien is een bedevaart de oplossing van haar probleem. Hoewel de situatie steeds benarder wordt, heeft Topaas een goede reden om het eiland niet te verlaten: hier kan ze het door haar gestolen leven afmaken. Alleen, wie zal er ondertussen het hare leiden? (www.renatedorrestein.nl).

Leeservaring

Toen ik het bij de bieb geleende e-book opende, zag ik dat het een herziene versie uit 2013 was naar het origineel uit 1986. Ik heb geen idee of dat betekent dat ze het boek heeft herzien nàdat ze haar conclusies in De blokkade had getrokken. Ik zal op dit moment dus uit moeten gaan van de herziene versie, maar ook die geeft genoeg aanknopingspunten. Daarnaast is R.D.'s derde boek een spannende roman geworden, waarin realiteit, fantasie en absurde avonturen tot een voor de lezer toch aanvaardbaar geheel gesmeed zijn. De samenvatting (hierboven) is wel erg summier gehouden, iets meer over de inhoud is daarom wel op zijn plaats.

Topaas is hoorspelschrijfster en heeft tijdelijk haar dakloze secretaresse in huis genomen. Om weer met zichzelf in het reine te komen, is ze zelf echter met de Noorderzon vertrokken, nadat ze, dronken op de fiets, een ongeluk veroorzaakt heeft, dat Lin Anemoon Savitra het leven gekost heeft. Vanaf haar onderkomen op een vakantie-eiland stuurt ze een bandje naar de achterblijvers (haar minnaar Julius en secretaresse Justine). Maar ondertussen gebeuren er meer ongelukken en krijgt ze het gevoel dat dat door haar komt. Op aanraden van een eilandbewoner besluit ze op bedevaart te gaan naar een nagenoeg van de wereld afgesloten eiland. Voor haar vertrek heeft ze geprobeerd zoveel mogelijk te weten te komen over het leven van de verongelukte vrouw en ze hoopt haar schuld in te lossen door dat leven voor haar te leven.
Eenmaal op het eiland is ze overgeleverd aan de grillen en waanzin van de eilandbewoners. Van wat daar allemaal plaatsvindt, moet iedereen zich zelf een beeld vormen door het te lezen. Ik zal er niet verder over uitweiden. Het zijn haast mythologische verhalen. Er gebeuren de gruwelijkste dingen, maar door de lichtheid en humor waarmee ze verteld worden, wordt het nergens een somber relaas.
Intussen hebben de achterblijvers meer bandjes ontvangen, die hen dusdanig verontrusten, dat ze besluiten haar achterna te reizen. Ze bereiken het eiland, maar het einde is toch nog verrassend.

"En zo te zien trekt mijn zusje in mijn onderbewustzijn nog steeds aan de touwtjes, net zoals ze deed toen ik mijn eerste vijf boeken schreef, waarin ik haar telkens moest redden." (in: De blokkade).
 
R.D. windt er geen doekjes om dat de zelfmoord van haar zusje haar een enorm schuldgevoel gegeven heeft. Ze zag het niet aankomen en vraagt zich af wat ze had moeten doen om het te voorkomen. (Ook haar zusje was met de "Noorderzon" vertrokken.) In dit verhaal komt steeds als motief dezelfde mythe terug, door verschillende mensen verteld, met een verschillend verloop, maar steeds met dezelfde afloop: een meisje stort van een rotsplateau in zee of zeeft weg richting hemel.

Maar nog betekenisvoller is misschien wel hoe Topaas met haar schuldgevoel tracht af te rekenen door haar uiterste best te doen het doel in het leven van de omgekomen automobiliste in haar plaats na te streven. Renate en haar zus droomden er allebei van om schrijfster te worden en bezaten daar ook beiden het talent voor. Zoals R.D. in De blokkade schreef: ze voelde zich niet alleen schuldig omdat ze haar zusje niet had kunnen redden, maar ook over het feit dat zij kon schrijven en succes had. Alsof ze dat haar zus ontnomen had. Later ontdekt ze dat ze haar zusje juist een eer bewijst door hun beider talent te gebruiken.
Wie eerst De blokkade leest en dan dit boek zal, ondanks dat het een herziene versie is, genoeg tegenkomen dat klinkt als Renate Dorrestein die tegen haar eigen demonen strijdt.

Eerder las ik van haar (naast Het geheim van de schrijver en De blokkade):
De leesclub
- Laat me niet alleen
 
Van die laatste heb ik het meest genoten.

Renate Dorrestein - Noorderzon. Amsterdam, Weesperzijde, 2014. E-book, herz. versie uit 2013, 194 pg. ISBN: 9789490647179

© JannieTr, februari 2016.

Ik lees Nederlands 2016: 11/35.

5 opmerkingen:

  1. 'Het perpetuum mobile van de liefde', dat ze twee jaar later schreef, gaat nog verder in op de zelfmoord van haar zusje. Dit is geen fictie. Ik vond het echter nogal tegenvallen ten opzichte van haar fictieve boeken.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik zie net dat het in de bibliotheek gewoon bij de literatuur staat en dat er misschien ook wel fictieve personages in voorkomen, maar dat ervoer ik blijkbaar niet zo. Van Noorderzon kan ik me wel herinneren dat ik het erg goed vond.

      Verwijderen
    2. Een autobiografie kan ook literatuur zijn, zelfs non-fictie kan dat zijn. Maar ik las alleen òver Perpetuum in De Blokkade. Dat is echter net als De Blokkade en Het geheim van de Schrijver geen echte roman met fictieve personages, maar een autobiografisch relaas. In De Blokkade (non-fictie, waar de zelfmoord van het zusje als oorzaak wordt aangewezen van haar writer's block, zie een van mijn vorige blogs) las ik dat ze zelf achteraf constateerde dat in de 5 boeken vóór Perpetuum de invloed daarvan goed zichtbaar is. Noorderzon is zo'n boek. Het zijn allemaal fictieve personages in een fictief verhaal, maar voor wie met de kennis van nu er naar kijkt, zijn ze (volgens Renate) gebaseerd op haar ervaringen. Dat wilde ik zelf ook zien, met De Blokkade in mijn achterhoofd. In de Blokkade komen ook haar houding en gedachten t.o.v. Perpetuum aan de orde en hoe ze daar nù over denkt. Als je vooral van haar romans houdt, is dat idd een heel ander genre. Maar misschien moet je De Blokkade toch eens lezen voor inzicht in de achtergronden van haar romans. Heel verhelderend.

      Verwijderen
    3. Dat klinkt wel interessant! Ik zal het op mijn boekenlijst zetten.

      Verwijderen
  2. Ziet er ook weer interessant uit! Ik geloof eigenlijk dat elk boek van een auteur autobiografisch is, of het nu het etiket 'fictie' heeft of niet.

    BeantwoordenVerwijderen