Belemmeringen bij het lezen

Wat zijn jouw belemmeringen bij het lezen? Hoe los je dat op? Dat is wat Martha van ons wil weten in de tweede vraag van #50books dit jaar. Na vastgesteld te hebben dat ze zoveel andere dingen te doen heeft en opgesomd heeft wat de voordelen van lezen zijn, komt ze tot de conclusie dat ze meer tijd zou willen hebben. Tja en dat wordt moeilijk! In haar levensfase dan toch. Maar is dat anders als je met pensioen bent en theoretisch meer tijd hebt voor lezen?

Ik denk dat er voor elke leeftijdsfase andere belemmeringen zijn. Ik zal wat achter mij ligt eens op een rijtje zetten (en proberen niet te veel uit te wijden...).

- Als kind las ik veel, voornamelijk wat er toevallig voor handen was. Maar het was mijn lust en leven. De enige belemmering was mijn moeder, die mij ongezellig vond als ik samen met Alice in Wonderland door een andere wereld dwaalde.
- Als puber werd dat minder, niet per se door de verplichte leeslijst, maar vooral door het vele huiswerk. Ik ontdekte dat er boeken bestonden waar je echt iets aan kon hebben en dat poëzie heel troostrijk kon zijn.
- Op de bibliotheekschool was literatuur lezen, ook in andere talen, vanzelfsprekend. Toch zou ik al snel ontdekken, dat bibliothecaris worden bij een museum of een medische faculteit meer iets voor mij was. Leraar Kees Fens heeft een doorslaggevende betekenis gehad voor mijn latere voorkeur voor Nederlandse literatuur. Maar ook tijdens de studie las ik dus vooral wat voorgeschreven werd.

- En dan de periode waar een aantal medebloggers nu in zitten: drie jonge kinderen en gedwongen thuisblijven (want: geen kinderopvang of oppasoma's). Dat werden dus prenten- en voorleesboeken (geen straf, want daar zitten ook hele mooie en diepzinnige tussen) en verder vooral non-fictie. Dat laatste leg je gemakkelijker even weg. We hadden gelukkig (toen nog wel) een ruim voorziene openbare bibliotheek. En met een brede belangstelling sloot er altijd wel iets aan op een TV-documentaire, een krantenartikel of een tentoonstelling.

- Een baan vinden in mijn vak toen de jongste groot genoeg was (en ik bijna 40) viel niet mee. Maar het lukte! Alleen: de reistijd was per dag drieënhalf uur... Voordeel: ik ging met het OV en kon dus weer lezen. Vooral detectives, lekker even helemaal opgaan in een spannend boek. Met als gevolg dat ik samen met Broeder Cadfael (Ellis Peters) in Leiden terecht kwam, terwijl ik op Den Haag HS uit had moeten stappen. Mijn baas was er niet blij mee. Toen ik dichter bij huis kon gaan werken, werd het vrij lezen weer minder. Ik begon aan een studie Cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit. En dat betekende ook weer: lezen wat voorgeschreven werd.

- Tja en dan het pensioen, waar de meesten van jullie naar uitkijken omdat ze verwachten dan meer tijd voor lezen te hebben. Ik moet jullie teleurstellen. Allereerst wordt er een beroep op je gedaan voor vrijwilligers werk, mantelzorg en als oppas voor kinderen van hardwerkende ouders. Daarnaast word je keihard geconfronteerd met alles wat je uitgesteld hebt tot na je pensionering. Met het besef, dat het nu of nooit zal zijn, dat er geen tweede kans meer komt en dat je misschien al snel niet eens meer in staat zal zijn (lichamelijk of geestelijk) om bepaalde zaken nog op te pakken.

Carel heeft zijn antwoord op de vraag van Martha al klaar, zag ik. Gewoon een kwestie van prioriteiten stellen zegt hij, keuzes maken. Klopt, maar er horen wel wat kanttekeningen bij.

Het antwoord voor de jongeren onder ons is lastig. De prioriteit van een moeder met jonge kinderen ligt nu eenmaal bij haar kroost en (tegenwoordig) ook bij haar baan. En voor alle anderen geldt: zolang je nog niet met pensioen bent, is er doorgaans werk aan de winkel. En sport om gezond te blijven. En je ouders om te bezoeken of bij te staan. En dan moet je soms naast de prioriteiten waar je eigenlijk geen keus in hebt, woekeren met de tijd die over is. Lezen zal dan kunnen voelen als iets wat niet noodzakelijk is, wat eigenlijk een verspilling van tijd is, omdat er belangrijker dingen wachten.

Ja en dan heeft Carel gelijk: keuzes maken, opnieuw prioriteiten stellen. Dat kun je alleen zelf: lezen en haken of toch maar naar karatetraining? Genieten van je kleine kinderen of constateren dat ze ineens groot zijn, terwijl jij probeerde een boek per week te blijven lezen? Naar het theater en in de weer zijn voor de toneelvereniging of op de bank achter je boek kruipen?

Die dilemma's zijn er voor mij ook, besef ik. Als ik straks niet meer zo goed zie, kan ik niet meer fotograferen, maar wel luisterboeken lenen. Wandelen kan ook met behulp van een rollator, maar als ik ooit nog eens de Apeldoornse Vierdaagse wil lopen, dan is de maximaal haalbare afstand per dag nu al geslonken tot 20 km. En zelfs daarvoor zal getraind moeten worden. Ook voor mijn kleinkinderen geldt dat ze sneller groot worden dan gedacht. Ik wil zoveel mogelijk genieten van hun ontdekkingsreis.

Wat zijn belemmeringen? Niet de dingen die je met plezier en liefde doet. Misschien wel de verplichtingen waar je niet op zit te wachten. Maar ook daar is vaak niets aan te doen. Blijft bij mij over: Het gevoel dat er belangrijker zaken liggen te wachten dan dat het lezen van een boek. Dat kan mij zo verlammen dat ik mijn tijd verdoe op social media, een spelletje speel op mijn tablet of een opruimklusje aanpak dat best had kunnen wachten. Dat vluchtgedrag is denk ik de enige belemmering waar ik iets aan zou kunnen doen. 

Ik ben heel benieuwd naar de antwoorden van anderen. Wil je ook meedoen? Iedereen is vrij om de vragen te beantwoorden zoals hij of zij wil. Laat een link naar je eigen blog achter in de reacties onder het blog van Martha (KLIK HIER) of alleen je reactie. Zo kan iedereen lezen wat jij ervan vindt.  In 2016 was Hendrik-Jan de Wit de gastheer van de serie #50books. In 2013 en 2015 werden de vragen gesteld door Peter Pellenaars. In 2014 nam Martha de honneurs waar.
© Jannie Trouwborst, januari 2017.