Cees van der Pluijm - Radio Kootwijk

Staatsbosbeheer beheert tegenwoordig meer dan alleen natuur: ook cultuurhistorische objecten en monumenten kunnen onder bepaalde voorwaarden daar aanspraak op maken. Dat geldt bijvoorbeeld voor het voormalige Radiozendstation midden in het Kootwijkerzand. De omgeving was al in beheer bij SBB en in de afgelopen jaren zijn zowel het gebouw als de omgeving onderhanden genomen om de situatie van weleer zoveel mogelijk te herstellen. Maar de zendapparatuur? Die is verdwenen. In de enorme lege zenderhal is nu ruimte voor allerlei nevenactiviteiten die er mede voor moeten zorgen dat de kosten van het onderhoud betaalbaar blijven. 

In 2014 verscheen Radio Kootwijk, biografie van een zendstation en een dorp in het hart van de Veluwe. Geschreven door Cees van der Pluijm (Radio Kootwijk 1954 - Arnhem 2014, journalist en auteur). Kort na de presentatie van het boek, dat hij als zijn levenswerk beschouwde, overleed de schrijver.

Wat hij ons nalaat, is een fraai uitgevoerd kijk- en leesboek. Niet alleen over de geschiedenis van het Radiozendstation, maar ook over de woon- en werkgemeenschap van zo'n 150 mensen in het gelijknamige dorp: Radio Kootwijk. De grote hoeveelheid foto's en andere illustraties valt op. Ze nemen ongeveer evenveel ruimte in als de tekst. Zoals van een journalist verwacht mag worden, heeft hij er een helder, prettig leesbaar verhaal van gemaakt. In aparte kadertjes gaat hij nader in op onderwerpen die om wat meer toelichting vragen of om anekdoten toe te voegen. Ieder zal zo zijn voorkeur hebben bij het lezen/bekijken van het boek. Het is zo opgebouwd dat het mogelijk is alleen die hoofdstukken te lezen waar de meeste interesse naar uitgaat.

Het eerste en langste hoofdstuk is voor Het Radiostation zelf. De ontdekking en ontwikkeling van de techniek en de infrastructuur komen hier ter sprake, net als de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog en de latere technische ontwikkelingen die het einde betekenen.

In het tweede hoofdstuk is er meer aandacht voor de gebouwen zelf. Het opvallende Gebouw A speelt daarbij de hoofdrol (in de volksmond de Kathedraal of de Sfinx genoemd). Maar ook de bijgebouwen, zoals de Watertoren, komen aan bod. Architect Luthmann en Rijksgebouwenmeester Teuwisse oriënteerden zich op dergelijke gebouwen elders. Ze moeten rekening houden met allerlei specifiek-technische eisen voor zendstations. Daarnaast is het een fraai gebouw geworden. Vol van symboliek ook. De eer daarvan komt de beeldhouwer Van den Eijnde toe.

Leven en wonen in Radio Kootwijk is het onderwerp van het derde hoofdstuk. "Ik ben geboren aan de voet van de Watertoren" schrijft Van der Pluijm. Hij maakt ons wegwijs in het leven in en om het afgelegen dorp in de jaren 50, 60 en 70. De samenleving is hecht, zolang men op elkaar is aangewezen (met slechts een enkele auto in het dorp en een beperkte busverbinding). Ook de PTT (eigenaar van het Radiozendstation) zorgt goed voor zijn werknemers in Radio Kootwijk. De woningbouw en de huidige functie van de overgebleven gebouwen komen in beeld.

Hoofdstuk vier heeft de titel: Locatie, natuur en milieu. Het Kootwijkerzand en zijn flora en fauna, alsmede de wat ruimere omgeving van het gebied staan centraal. Ook hier een chronologische opbouw van het verhaal. Daarbij verhalen over oud-bewoners, kerken, boerderijen, landgoederen en jeugd- en jongerenwerk. Het is een voorbeeld van de veelzijdigheid van de inhoud, die dit boek zo aantrekkelijk maakt.

In De nieuwe tijd (hoofdstuk 5) gaat de auteur in op de herbestemming na de sluiting. Dorpsbewoners roeren zich aanvankelijk. Staatsbosbeheer komt met een passende visie en wordt aangewezen als beheerder van het gebouw en omgeving. De kernwoorden daarin zijn: rust, ruimte en duisternis. Kwalificaties die bijna 100 jaar geleden bij de oprichting van het Radiozendstation ook zo geformuleerd werden èn die passen bij een natuurorganisatie. Om de kosten voor het onderhoud te dekken wordt er van alles georganiseerd in het gebouw (theatervoorstellingen, congressen). In Radio Kootwijk wonen nauwelijks nog oorspronkelijke dorpsbewoners.

Het is mogelijk om deel te nemen aan een uitgebreide excursie door de gebouwen en de omgeving. Onder leiding van een ter zake kundige gids van Staatsbosbeheer. Voor meer informatie KLIK HIER. Mijn ervaringen daarmee lees je in een van mijn andere blogs: De sfinx van het Kootwijkerzand. 

Cees van der Pluijm - Radio Kootwijk, biografie van een zendstation en een dorp in het hart van de Veluwe. Barneveld, BDU Media, 2014. Geb. met stofomsl., 224 pg., ills., lit. opg. ISBN:978-90-8788-216-7.

© Jannie Trouwborst, januari 2017.