Over goeroe's en coaches

Goeroe is een woord dat pas een beetje "ingeburgerd" raakte in de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw: de tijd van hippies en flowerpower. India werd toen het land waar je moest zijn voor spirituele ontwikkeling. Vooral toen de Beatles met de Maharishi en met Ravi Shankar te maken kregen raakten steeds meer jongeren geïnteresseerd in het verre land en zijn goeroe's. In een tijd waarin mensen meer ruimte kregen om op zoek te gaan naar andere zaken dan werk en inkomen, moet India veel mensen hebben aangetrokken die hoopten Sai Baba, Bhagwan of Ramana Maharishi te ontmoeten. In oranje kleding zongen de Hare Krishna's hun mantra in de straten van Amsterdam: „Hare Krisjna Hare Krisjna Krisjna Krisjna Hare Hare Hare Rama Hare Rama Rama Rama Hare Hare.” Het werd een hit, want ik kan het nog nazingen, al was ik nooit een aanbidder van de Hindoegod Krisjna.

Volgens het spiritueel woordenboek:

Het begrip goeroe, ook wel gespeld als guru, is afkomstig uit het hindoeïsme waar goeroes de goddelijke teksten mondeling doorgaven aan nieuwe generaties. Inmiddels wordt het begrip goeroe breed gebruikt bij spirituele leiders met veel volgelingen. In die zin heeft goeroe soms een negatieve bijklank. Mensen volgen blind het door een goeroe uitgestippelde pad. Er wordt weinig ruimte gegeven aan het individu en de sociale druk is groot. 

Spiritueel leraar Krishnamurti probeerde zijn volgelingen duidelijk te maken dat "hij die zonder kritisch nadenken een ander volgt" ophoudt de waarheid te volgen. Maar blijkbaar is dat teveel gevraagd en bestaat er een grote behoefte bij sommigen om "klakkeloos een leider te volgen". Onder sociale druk kun je ook verstaan het volgen van een hype.

Coach is meer een woord van deze tijd. Coaching is de vorm van begeleiding die erop gericht is mensen in positieve zin te veranderen: door bewustwording en persoonlijke groei, het vergroten van het zelfvertrouwen en het ontdekken, ontwikkelen en toepassen van de eigen mogelijkheden. Inzicht in het eigen gedrag is een vorm van leren die vrijwel direct een blijvend effect heeft.

Uiteindelijk bepaal je zelf of je van een coach een goeroe wilt maken of van een goeroe een coach. Het verschil zit 'm slechts in hoeverre je je eigen kritisch vermogen wenst los te laten resp. te gebruiken.

Een lange inleiding bij vraag 4 van #50books van Martha: Lees jij wel eens boeken van goeroes? 

Wie staan er in mijn boekenkast? 

- Om te beginnen de Dalai Lama. Voor mij een goeroe van de ouderwetse soort: iemand die je met wijze en vaak ook zeer nuchtere uitspraken aan het denken zet.
- Nog zo iemand is Anselm Grün, een Duitse Benedictijner pater. Je hoeft niet gelovig te zijn om ook in zijn inzichten en uitspraken een bron van wijsheid te ontdekken.

- Dan aardser: Els Jacobs - Aan de slag met de Huishoudcoach. Een overzichtelijk en praktisch boek. Met handige tips en inzicht in herkenbare, onzinnige gedachten ("deze broek draag ik nooit want die zit niet lekker, maar ik heb er veel voor betaald, weggooien is dus geen optie") en zicht op je valkuilen. Ik pak er die dingetjes uit die ik gebruiken kan, wijs af wat niet bij me past en kijk er zo nu en dan in. Bij mij dus geen boeken van goeroe (in de huidige betekenis van het woord) Marie Kondo.

- Voor gezond eten en/of afvallen net zoiets. Geen goeroe's van het Voedingscentrum, geen Sonja Bakker, geen enkele andere goeroe met een (soms zelfs gevaarlijke) voedselhype.
Alleen de Voedselzandloper van Kris Verburgh heeft een plaatsje in mijn kast gekregen. Die heb ik dan ook eerst heel kritisch gelezen: ook de eerste helft van het boek met veel wetenschappelijke en niet altijd eenvoudige informatie. En daarna de tweede helft, die daar op gebaseerd is en meer ingaat op wat verstandig zou kunnen zijn om te eten en drinken. Ik heb vervolgens mijn eigen afwegingen gemaakt en een heel persoonlijk eetpatroon samengesteld.

De hype die ontstond rond De Voedselzandloper werd veroorzaakt door mensen die van Verburgh een goeroe maakten en klakkeloos volgens de getekende zandloper gingen eten. Daar heeft hij niet om gevraagd. Inzicht in je eetgewoonten en wat het voor je gezondheid kan betekenen als je ze aanpast zou de doorslag moeten geven. Maar voor dat inzicht moet je dus wel moeite doen. En niet meteen weer overstappen op de volgende hype.

In de media kreeg hij nooit de kans goed uit te leggen waar het over ging. Hij is al niet erg mediageniek en als je dan bij Pauw en Witteman belachelijk wordt gemaakt en aangevallen door de rest van het gezelschap (waaronder de nodigen met een dubbele agenda) dan heb je niet veel kans de zinnigheid van je bevindingen uit te leggen. Dàt ze zinnig zijn, werd o.a. bewezen door het feit dat twee zorgverzekeraars inmiddels een op zijn bevindingen gebaseerd programma betalen voor diabetisch-2 patiënten, dat hun medicijngebruik danig terug schroeft of zelfs overbodig maakt.
Maarten 't Hart had het hoogste woord, maar wie (zoals ik deed) zijn Dovemansorendieet naast De Voedselzandloper legt, ontdekt vermakelijke overeenkomsten. Dat boek staat overigens ook in mijn boekenkast. Enig om te lezen. Je leest mijn vergelijking tussen deze beide boeken: HIER.

Dus: ik ben allergisch voor goeroe's in de huidige betekenis van het woord. Daarvoor ben ik toch teveel een vrijdenker. Coaches kan ik soms wel gebruiken, op allerlei gebied. Maar dat was de vraag niet.......

© Jannie Trouwborst, januari 2017.

Ik ben heel benieuwd naar de antwoorden van anderen. Wil je ook meedoen? Iedereen is vrij om de vragen te beantwoorden zoals hij of zij wil. Laat een link naar je eigen blog achter in de reacties onder het blog van Martha (KLIK HIER) of alleen je reactie. Zo kan iedereen lezen wat jij ervan vindt.  In 2016 was Hendrik-Jan de Wit de gastheer van de serie #50books. In 2013 en 2015 werden de vragen gesteld door Peter Pellenaars. In 2014 nam Martha de honneurs waar.