Anna Enquist - Foto

Anna Enquist (Amsterdam, 19 juli 1945) is het pseudoniem van de Nederlandse schrijfster en dichteres Christa Widlund-Broer. Ze is psychoanalytica en debuteerde in 1991 met de poëziebundel Soldatenliederen. Met haar eerste roman Het Meesterstuk (1994) vestigde ze meteen haar naam als schrijfster.
Christa Broer groeide op in Delft en studeerde na het gymnasium-A klinische psychologie in Leiden; vervolgens studeerde ze piano aan het Haags conservatorium, met bijvak cello. Daarna doceerde ze psychologie in Amsterdam en begon begin jaren 80 aan een gespecialiseerde opleiding psychoanalyse. In 1987 begon ze haar werk als psychoanalytica en stopte ze met haar muzikale carrière. Tegelijkertijd begon ze gedichten te schrijven. Drie jaar later volgde haar eerste roman.

Thema's

Beide ambities uit haar leven, muziek en de psychoanalyse, zijn terug te vinden in haar werk. Op 3 augustus 2001 kwam haar toen 27-jarige dochter Margit op de Dam te Amsterdam om het leven bij een verkeersongeluk, toen zij op haar fiets werd overreden door een rechts afslaande vrachtwagen zonder dodehoekspiegel. Mede dankzij Broer werd zo'n spiegel verplicht gesteld. Deze gebeurtenis heeft ook een plek gevonden in sommige van haar romans en gedichten. In 2004 verscheen een bundel gedichten over het gemis van haar dochter: De tussentijd.
In 2013 schreef ze het poëzieweekgeschenk: Een kooi van klank. Zowel voor haar romans als voor haar gedichten ontving ze diverse literaire prijzen. Van 2014 tot 2016 was ze stadsdichter van Amsterdam.

Mijn keuze

Het onderstaande gedicht vond ik in De 100 beste gedichten van 2017 (KLIK HIER). Het komt uit de bundel Hoor de stad (2015). Die stad is Amsterdam, die ze liever op afstand hield, ook al woonde ze er. Maar toen zij stadsdichter werd, was er geen ontkomen meer aan. Het engagement werd versterkt door de geboorte van haar kleinzoon voor wie de stad een feest van ongekende ontdekkingen is. Toch is het ook de stad waar haar dochter omkwam.

Er staan drie gedichten uit deze bundel in De 100 beste: Lente in Amsterdam, Foto en De stad herboren. Ze spreken me alle drie aan. Ze maken me duidelijk, dat het bij gedichten, meer dan bij een roman, van belang kan zijn iets van het leven van de auteur te weten. Om ze beter te kunnen begrijpen, want in de weinige woorden ligt vaak een hele wereld verborgen.
Lente in Amsterdam geeft de haat-liefde verhouding weer die ze heeft met de stad. De stad: "die haar kinderen doodt en verdrinkt en 's avonds gaat dansen."  De stad herboren is een optimistischer gedicht: dankzij haar kleinzoon die haar opnieuw naar de stad leert kijken, met een onbevooroordeelde en nieuwsgierige blik: In anderhalf jaar ben ik om, heb ik hekel en haat laten gaan, is er dankzij zijn geestdrift een lusthof ontstaan." Het meest ontroerde me toch het gedicht Foto. Ik ga het niet toelichten of uitleggen. Ik vermoed dat iedereen het na het lezen van haar levensverhaal wel zal begrijpen.

Foto

Geef het maar toe. Wat je schrijft
heeft geen zin. Gevoelig gezwatel,
een meisje dat zingt. Hou toch op,

stomp jezelf in de rug. Wees oprecht
tegen lezers. Liever dan dikke woorden
een kille inspectie. Kijk, deze foto,

leeg strand bij avond. Jonge vrouw,
achterkant. Haar hemd heeft de kleur
van de zee. Zand op haar schouders,

zout haar in een knot op haar kruin,
bleek licht rond haar lichaam. Stil.
Zij heeft nog een week.

Anna Enquist
(Uit: Hoor de stad, 2015)

Anna Enquist - Hoor de stad. Amsterdam, Arbeiderspers, 2015. 72 pg., isbn:9789029505093

© Jannie Trouwborst, november 2018.

N.B. Deze bespreking verschijnt in het kader van de poëzieweek van Sandra (KLIK HIER).