Boudewijn Büch - De kleine blonde dood

Over het kiezen van de tweede titel voor de Maand van de Klassiekers van Sandra (KLIK HIER) heb ik wat langer gedaan. Nadat ik er één gelezen had die me totaal niet beviel, schoot me er ineens één te binnen die ik altijd al had willen lezen, maar waar het nooit van kwam: De kleine blonde dood van Boudewijn Büch. Er was destijds zoveel gedoe rondom het boek, dat de animo om het zelf te lezen me verging. Tweede kans dus. En daar heb ik geen spijt van.

Onbevooroordeeld 

Wat er allemaal precies aan de hand was rondom het boek en B.B. is me grotendeels ontgaan. Ik herinner me er vaag iets over: B.B. zou niet de vader zijn van het kind uit het boek, terwijl hij dat wel zo deed voorkomen. Nu is een auteur natuurlijk vrij om feit en fictie naar eigen believen te mengen, maar in dit geval scheen hij ook in het echte leven moeite te hebben met feit en fictie.

Natuurlijk was het simpel geweest via internet de hele gang van zaken boven tafel te halen, maar ik koos ervoor dat niet te doen. Hoewel ik tijdens mijn opleiding in felle discussies verzeild raakte over de stelling of je wel of niet het leven van een auteur moest betrekken bij het duiden van een boek (ik vond van wel), besloot ik dat het in dit geval eerlijker was, dat juist níet te doen en De kleine blonde dood een eerlijke kans te geven. Is dit een goed boek, los van wat er allemaal omheen speelde?

Waar gaat het over?

In De kleine blonde dood vertelt de ik-figuur, met de naam Boudewijn Büch, over het kortstondige leven van zijn zoontje Mickey. Het kind van hem en Mieke, een vijftien jaar oudere lerares Engels, zal zijn zesde verjaardag niet halen. Daarnaast haalt de ik-figuur jeugdherinneringen op aan zijn eigen, door de oorlog geestelijk misvormde vader. De kleine blonde dood is een hartverscheurend verhaal over verlies, verdriet en machteloosheid. Een monument voor een kleine, gestorven jongen.
Deze ontroerende pseudo-autobiografische roman over een schrijver in relatie met enerzijds zijn vader en anderzijds zijn (jong gestorven) zoon, is het beroemdste boek van Boudewijn Büch.
Sinds 1985, toen de eerste druk verscheen, zijn er honderdduizenden exemplaren van deze kleine roman verkocht. Een klassieker in de Nederlandse literatuur. Ook de verfilming van de roman in 1993 heeft bijgedragen aan het succes. Ter gelegenheid van het in februari 2003 verschenen 'vervolg' op 'De kleine blonde dood' ('Het geheim van Eberwein') heeft de auteur het boek opnieuw zorgvuldig doorgenomen en op een aantal plaatsen wijzigingen aangebracht. (Bibliotheek).

Mijn leeservaring

Er is sprake van een zekere mate van symboliek tussen de dood van de vijfjarige Mickey en de hardvochtige manier waarop het kind Boudewijn werd groot gebracht. Mickey blijkt een tumor in zijn hoofd te hebben en kan alleen nog als een kasplantje in leven gehouden worden. De vader van Boudewijn heeft waanbeelden in zijn hoofd als gevolg van de verschrikkingen van de oorlog. De tirannieke en onberekenbare manier waarop hij met zijn kinderen omgaat, zorgt ervoor dat Boudewijn nooit een echt onbekommerd kind kan zijn: ook het kind in Boudewijn is al snel dood.
Beide vader-zoon verhalen krijgen aandacht. En hoe dramatisch het verlies van een kind is en hoe goed alles er omheen ook beschreven wordt, de harde jeugd van Boudewijn raakte me minstens even diep. 
Een monument voor een jong gestorven kind, staat er in de samenvatting. Maar het is ook een monument voor kinderen die opgroeien bij ouders die door welke oorzaak dan ook niet goed voor ze kunnen zorgen. Dat is minstens zo hartverscheurend. In die omstandigheden opgroeien zonder zelf een trauma op te lopen is bijna onmogelijk.
Valt deze ouders iets te verwijten? Niet echt. Moeder doet wat ze kan, tot het onmogelijk wordt. Vader laat niet veel specifieks los over zijn leven in de oorlog, maar dat hij voor het leven getekend is, is wel duidelijk en dat zijn hele omgeving daar onder lijdt, ook.

Het maakt totaal niet uit wat feit en wat fictie is in dit boek. Het is een aangrijpend boek, dat na 33 jaar nog steeds aanspreekt. En dat dan ook nog steeds herdrukt wordt en te koop is. 

Boudewijn Büch

Boudewijn Maria Ignatius Büch (Den Haag, 14 december 1948 – Amsterdam, 23 november 2002) was een Nederlandse dichter, schrijver en televisiepresentator. De kleine blonde dood (1985) was zonder twijfel Büchs succesvolste werk. Sinds 1985 zijn er van het boek meer dan dertig drukken verschenen. De roman werd in 1993 verfilmd door Jean van de Velde. Als televisiepresentator maakte Büch diverse programma's over literatuur, en reisprogramma's onder de titel De Wereld Van Boudewijn Büch.  Voor meer informatie zie: WIKIPEDIA.

Boudewijn Büch - De kleine blonde dood. Gelezen als e-book uit de bibliotheek. In druk verkrijgbaar bij: Amsterdam, Arbeiderspers, 2012. Pb., 224 pg., ISBN: 978-90-295-8604-7.

© Jannie Trouwborst, augustus 2018.